دیدبان: در شرایطی هفته محیط زیست آغاز شده است که وضعیت محیط زیست در بسیاری از نقاط کشورمان شرایط بسامانی ندارد، از آغاز دولت یازدهم و از زمان تصدی دوباره معصومه ابتکار بر پست ریاست سازمان محیط زیست همواره انتقادهای زیادی به شیوه مدیریت و ضعف‌های موجود در اداره و حل مشکلات زیست محیطی کشور مطرح شده است.
با وجود آنکه ابتکار در یک دوره 8 ساله در دولت اصلاحات نیز این سمت را بر عهده داشته است و انتظار می‌رفت با وجود تجربه 8 ساله گذشته هم اکنون شاهد این وضعیت در محیط زیست کشور نباشیم اما ابتکار می‌گوید: اقدامات انجام شده در 8 سال مدیریت گذشته بنده در دوره بعدی به صفر و حتی زیر صفر رسید!
این جمله دیگر برای کسی تازگی ندارد همه عادت کرده‌ایم که در این دولت مشکلات به دولت قبل منتسب شود و اینکه این دولت تلاش می‌کند مشکلات ایجاد شده در دولت قبل را حل کند، اما آیا با این حرف‌ها و انداختن توپ مشکلات به زمین دولت قبل هوای غبارآلود زابل بهتر می‌شود، آیا آلودگی هوای کلانشهرها کاسته می‌شود؟ آیا جنگل‌خواری‌ها و دریا خواری‌ها متوقف می‌شود؟ و آیا تالاب‌های خشک شده و در آستانه مرگ اینگونه احیا می‌شود؟
رئیس سازمان محیط زیست به مناسبت هفته محیط زیست یادداشتی را با عنوان « به سوی طبیعت؛ برای زندگی همراه شو عزیز » منتشر کرده و در آن به اقدامات این سازمان در چند سال اخیر اشاره کرده است، از جمله این اقدامات تلاش برای احیای دریاچه ارومیه است، این در حالی است که کارشناسان محیط زیست در مورد علت خشک شدن دریاچه ارومیه صحبت‌های قابل تأملی دارند،یکی از کارشناسان محیط زیست علت خشک شدن دریاچه ارومیه را به سوء مدیریت در نیمه اول دهه 80 و شروع پروژه‌های سد سازی و تغییر کاربری‌های کشاورزی می‌داند.
این کارشناس محیط زیست می‌گوید: آن زمانی که ابتکار ریاست سازمان حفاظت محیط زیست را در نیمه اول دهه 80 بر عهده داشت ساخت بزرگراه شهید کلانتری(پل میان‌گذر دریاچه ارومیه) آغاز شد و طی 5 سال بستن حق‌آبه‌های رودخانه‌ها دریاچه ارومیه را به این روز انداخت. در این بین زمین‌های کشاورزی توسعه یافت. کشت دیم به کشت آبی تبدیل شد. کشت‌های آبی گندم تبدیل شد به مرکبات و مصرف آب به طور وحشتناکی افزایش پیدا کرد و همین نیاز به مصرف آب باعث شد تا چاه‌های بسیاری حفر و برای دشت‌ها آن مشکلات ایجاد شد.
بنابر گفته‌های این کارشناس شروع نابودی دریاچه ارومیه در زمان ریاست ابتکار بر سازمان محیط زیست در دولت اسبق بود و در زمان فعلی وی به فکر احیای این دریاچه افتاده است و با صرف هزینه‌های هنگفت و آسیب‌های بسیار که به دلیل خشک شدن دریاچه به مردم آن خطه وارد شد از قبیل بروز طوفان‌های گرد و غبار تلاش می‌کند تا دوباره این دریاچه احیا شود.
ابتکار در بخش دیگری از یادداشت خود به احیای تالاب‌ها از جمله تالاب هامون نیز اشاره کرده و آورده است: «تالاب هامون علاوه بر آبگیری حدود 40 درصدی، امسال به عنوان ذخیره گاه زیست کره یونسکو ثبت شد»، اما بازهم این سؤال مطرح می‌شود که خانم ابتکار تالاب هامون در چه زمانی خشک شد که هم اکنون آبگیری 40 درصدی آن را نتیجه تلاش‌های سازمان محیط زیست می‌دانید؟
این اولین بار نیست که خانم ابتکار آب موجود در تالاب هامون را به دلیل تلاش‌های دولت یازدهم دانسته است، سال گذشته در روز خبرنگار نیز گفته بود: با ریشه‌یابی این موضوع - اگر چه حدود دو سال از ابتدای دولت یازدهم طول کشید - و برداشتن دایک‌های مرزی، جریان آب وارد تالاب هامون شده و در حال حاضر پر آب است. در همان زمان هم این موضوع با واکنش‌های مدیران سابق سازمان محیط زیست مواجه شد و این صحبت‌ها را تکذیب کرده و گفتند: این موضوع ربطی به این دولت ندارد و به دلیل بارندگی‌ها و سرریز شدن آب از سدهای افغانستان است که به داخل رود هیرمند سرازیر شده و منجر به آب گرفتن این تالاب شده است.
این کارشناس محیط زیست آورده است: در سال ١٣٨٧ هنگ مرزی ژاندارمری برای مقابله با قاچاق سوخت و کالا و انسان اقدام به ساخت یک دایک مرزی در روی خط صفر مرزی ایران و افغانستان کرد. در همان زمان بلافاصله با اعتراض سازمان حفاظت محیط زیست موضوع در کار گروه حل اختلاف ستادکل نیروهای مسلح مطرح شد. جریان از این قرار بود که احداث این دایک باعث می‌شد که در زمان‌هایی که رودخانه سیلابی است سرعت ورود آب از سمت افغانی هامون‌های پوزک و صابوری کم شود و سمت افغانی این هامون‌ها پرآب تر از بخش ایرانی آنها باشد. لذا نیروی انتظامی همان موقع با پذیرش این موضوع از محیط زیست خواست بر اساس مطالعات هیدرولوژی آبهای سطحی که در اختیار دارد بخش هایی از نوار مرزی را که محل های ورود و جریان آب هستند مشخص کرده و به آنها اعلام کنند که در آن قسمت ها دایک مرزی باز شود.
وی اظهار داشت: این کار همان موقع انجام شد و بخش‌هایی از دایک مرزی باز شد اما با پایان فصل سیلابی و خشک شدن منطقه، همین معابر به گذرگاه‌های قاچاق تبدیل می شدند بنابراین هرسال در زمان ورود سیلاب این معابر باز می شدند و پس از پایان فصل ورود سیلاب مجددا مسدود می شدند. سال گذشته اولین ورودی سیلاب در اوایل اسفند اتفاق افتاد.
اما نکته قابل تأمل دیگر جای خالی موضوع گرد و غبار و آلودگی هوا در یادداشت خانم رئیس به مناسبت هفته محیط زیست است، گویا فراموش شده است ثبت زابل به عنوان اولین شهر آلوده جهان را نیز در کارنامه افتخارات خود قرار دهند، هرچند پس از انتخاب زابل به عنوان آلوده ترین شهر جهان ابتکار ادعا کرد که این انتخاب بر اساس آمارها و اطلاعات گذشته است که اگر اینگونه است باید پرسید چرا از آغاز دولت یازدهم تا کنون اطلاعات جدید به سازمان بهداشت جهانی ارائه نشده است؟
همچنین در حالی آلودگی هوا در یادداشت ابتکار از قلم افتاده است که همزمان با هفته محیط زیست آلودگی هوا در کرمانشاه به یک و نیم برابر حد مجاز رسیده است و رئیس اداره نظارت و پایش اداره کل محیط زیست استان کرمانشاه می‌گوید: وضعیت هوای شهر کرمانشاه هم اکنون به حالت هشدار رسیده و آلودگی آن حدود یک و نیم برابر حد استاندارد است.
شرایط آلودگی هوا و گرد و غبار در بسیاری از شهرهای کشورمان در طی دو سه سال اخیر زندگی مردم را فلج کرده است و تعطیلی‌های مدارس و محدودیت‌های تردد تنها مسکن‌های موقتی هستند که استفاده می‌شوند و باز پس از چند روز، روز از نو و گردو غبار از نو!
موسی غضنفر آبادی نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با اشاره به ناکارآمدی اقدامات انجام شده از سوی محیط زیست برای کنترل آلودگی هوای کلانشهرها گفت: به نظر بنده زیرساخت‌هایی که باید از قبل تعیین می‌شد وجود نداشته است که امروز مردم با رنج آلودگی هوا باید زندگی کنند ، همین مسئولان و خانم‌ها و آقایانی که در دوره‌های گذشته دادشان بلند بود که باید برای آلودگی هوا برنامه ریزی کرد هم اکنون که خودشان بر سر کار آمده‌اند هیچ برنامه‌ای را شاهد نیستیم و نتیجه آن وضعیت فعلی است و این وضعیت نشان می‌دهد برنامه ریزی وجود نداشته است و بنزین‌هایی که در گزارش‌های خود مدام به آنها تأکید می‌کنند نتوانسته کاری انجام دهد.
غضنفر آبادی ادامه داد: باید مسئولان محیط زیست به جای شعار دادن به دنبال راه‌های مبارزه با آلودگی هوا رفت، ما منتظر می‌نشینیم تا باد و باران به کمک مردم تهران بیاید و اگر باد و باران نیاید مردم باید چه کاری انجام دهند؟ اقداماتی که مسئولان باید در این زمینه انجام دهند چیست؟ خانم ابتکار بهتر است بیاید و برنامه‌های خود را برای مبارزه با آلودگی هوایی که تشدید شده است، ارائه دهد.
وی افزود: برخی افراد که بیماری‌های قلبی و تنفسی دارند به دلیل شدت آلودگی هوا زمین گیر شده‌اند، باید مسئولان موضوع را خیلی جدی‌تر تصور کنند و نگویند ما دعا می‌کنیم تا با د و باران بیاید و غبار و آلودگی هوا را از بین ببرد نمی‌شود با این موضوعات به سادگی برخورد کرد.
این نماینده سابق مجلس افزود: اگر واقعا برنامه‌ای داشتند آن را ارائه دهند و نکته دیگر این است که اگر برنامه ریزی داشتند و امروز این وضعیت را شاهد هستیم اگر برنامه ریزی نداشتند چه اتفاقی می‌افتاد؟!
هفته محیط زیست در تهران نیز با آلودگی هوا همراه شد و امروز میزان غلظت آلاینده‌ها در هوای شهر تهران بیشتر از حد مجاز اعلام شده است به گونه‌ای که کیفیت هوای تهران امروز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار دارد.
از سوی دیگر در حالی بسیاری از منتقدان سازمان محیط زیست به سیاسی کاری‌ها در سازمان محیط زیست انتقاد دارند که از یادداشت امروز خانم رئیس باز هم بوی سیاست می‌آید و گویی قرار نیست حتی در هفته محیط زیست نیز رویکردهای سیاسی محیط زیست را رها کند و عنوانی از سوی ابتکار برای یادداشت انتخاب شده است که برای فعالان سیاسی کشور غریبه نیست، عنوان این یادداشت «همراه شو عزیز» است که شعار انتخاباتی اصلاح طلبان در سال 86 بوده است.
خانم ابتکار! شایسته نیست قهرمان زمین در کشوری که مردم آن از شدت آلودگی هوا و معضلات زیست محیطی به ستوه آمده‌اند همچنان دغدغه‌هایی به رنگ سیاست داشته باشد.
منبع:افکار