به گزارش دیدبان، به نقل از جوان آنلاین، سعید حجاریان در همایش «دوم خرداد؛ تلاقی مشروطیت و جمهوریت» در دانشکده فنی دانشگاه تهران با ارائه یادداشتی به حاضرین در جلسه با تأکید بر اینکه «موفقیت انتخاباتی هاشمی در یک رقابت ملی به‌دست نیامده است و رقابت در انتخابات زمان وی نمایشی بود » بیان می‌کند: « دوم خرداد به لحاظ پاره‌ای ویژگی‌ها از سایر اتفاقات ملی پس از انقلاب متمایز می‌شود و منظور من از انتخابات ملی انتخابات ریاست جمهوری است که دوم خرداد در بین تمامی آنها به لحاظ توسعه‌یافتگی ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که ذکر آنها خالی از فایده نیست. در دوم خرداد برای اولین بار بود که مسئله رقابت مطرح شد چون تا قبل از آن ما در هیچ دوره‌ای رقابت جدی نداشتیم.

شاید اگر در اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری کاندیدای حزب جمهوری اسلامی تأیید صلاحیت می‌شد شاهد رقابتی می‌بودیم اما چنین نبود و کاندیدای اصلی بدون حضور رقیب جدی با کسب ۱۱ میلیون رأی پیروز شد. در دوره‌های بعدی نیز این موضوع تکرار شد و حتی در برخی دوره‌ها کاندیدای اصلی از برخی افراد تقاضا می‌کرد کاندیدا شوند و خود خرج تبلیغات آنها را پرداخت می‌کرد! اما این موضوع باید جنبه نمایشی به خود می‌گرفت. فقط در دوره دوم کاندیداتوری آقای هاشمی بود که احمد توکلی به رقابت با وی برخاست با اینکه رأی او در بهشهر که شهر خودش بود با بقیه شهرها تفاوتی پیدا نمی‌کرد اما توانست در مناطق سنی‌نشین کردستان رای خوبی به دست آورد و از هاشمی جلو زد که البته من این را نیز رقابت ملی نمی‌دانم. معتقدم بعد از دوم خرداد بود که سنت رقابت در انتخابات ریاست جمهوری نهادینه شد و قدرت بدون خشونت و حاشیه به آرامی دست به دست شد. »(1)

در قسمتی از سی‌ونهمین دفتر یاران امام به روایت اسناد ساواک که به آیت‌الله محی‌الدین انواری اختصاص می‌یابد، سند قابل توجهی از قضاوت ساواک درباره زندانیان سیاسی وجود دارد که در مورد هاشمی در این سند می‌آید: « وی مخالف مارکسیسم و مخالف مجاهدین بوده و بر این باور است که دولت باید آزادی‌های بیشتری به مردم بدهد!» (2)

همانطور که ذکر شد هدف هاشمی از مبارزه سیاسی لزوم افزایش آزادی‌های مردم در جامعه بیان شده است، موضوعی که سعید حجاریان و هم‌فکران وی به کلی منکر آن بوده و تأکید می‌کنند که هاشمی تنها به آزادی خود و اطرافیان درجه یکش فکر می‌کند.

صادق زیباکلام هدف هاشمی رفسنجانی از مبارزه با رژیم شاه و علت تشکیل حکومت اسلامی را «‌حذف دیکتاتوری، وارد کردن مردم به صحنه و بها دادن به آنها بود»(3) عنوان می‌کند و پرسشی مبنی بر «اگر شاه به روحانیون اهمیت بیشتری می‌داد و مسائل مذهبی رو بیشتر رعایت می‌کرد آیا آنها از مبارزه برای انقلاب دست می‌کشیدند و هاشمی در جواب گفته نه؟ » مطرح می‌کند که هاشمی در پاسخ بیان می‌کند: « اگر رژیم به فرض به مراجع و حوزه احترام می‌گذاشت و یک مقدار ظواهر شرع را مراعات می‌کرد [باز هم] چیزی را تغییر نمی‌داد... ما قانع نبودیم [ولی] اگر یک مقدار انتخابات را آزاد می‌کرد ‌و اگر وابستگی‌های خارجی را از این وقاحت درمی‌آورد... شاید وضع فرق می‌کرد... اگر مشروطه‌ واقعی و قانون اساسی اجرا می‌شد، حتی متمم قانون اساسی، که شاه حکومت نکند و تنها سلطنت کند، اجرا می‌شد و موارد دیگر را هم رعایت می‌کردند فکر می‌کنم بخشی از خواسته‌ها هم تخفیف می‌یافت... و در این صورت نیازی به انقلاب کردن نبود »(4)

1. خبرگزاری مهر - دوشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۴ - 45: 20
2. سی‌‌ونهمین دفتر یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیت‌الله محمد باقر محی‌الدین انواری، ص 240
3. هاشمی بدون روتوش، ص 54
4. همان، ص55