دیدبان
بازی جدید اردوغان در عراق

همه دلایلی که سربازان اردوغان وارد عراق شدند!

همه دلایلی که سربازان اردوغان وارد عراق شدند!

دیدبان: سیاست اعلامی ترکیه در قبال ورود نیروهای نظامی ترکیه به شمال عراق مبنی بر آموزش پیشمرگه ­های کرد و نیروهای نظامی ترکمن برای شرکت در عملیات آزادسازی «تلعفر» و «موصل» که تحت اشغال داعش است، چندان موافق با واقعیت ­های بیرونی نیست؛ هر چند که می ­تواند به صورت نمادین به انجام رسد. انگیزه ­های اقدام ترکیه در خاک شمال عراق و سیاست اعمالی این کشور می ­تواند از چندین بعد بررسی شود. چراغ سبز اربیل، چشم طمع ترکیه به نفت و گاز اقلیم کردستان، تحت فشار قرار دادن کردهای ترکیه و سوریه و انحراف اذهان عمومی از انگیزه هایی است که می تواند در ورود نیروهای نظامی ترکیه به خاک شمال عراق دخیل باشند.

1. چراغ سبز اربیل

موافقت بارزانی از ورود نیروهای نظامی ترکیه به شمال عراق یکی از انگیزه­ هایی است که مشوق ترکیه در این اقدام است. افشای روزنامه حریت ترکیه از توافق میان مسعود بارزانی و وزیر خارجه‌ ترکیه‌ مبنی بر ورود نظامیان ترکیه به شمال عراق، این سوال را برمی انگیزد که موافقت بارزانی از این اقدام به چه علت است؟ سفر اخیر بارزانی به ریاض در پاسخ به این سوال کمک خواهد کرد. استقبال ملک سلمان از بارزانی و قبول درخواست ­های اربیل مبنی بر مساعدت ­های بیشتر به این اقلیم در حالی انجام گرفت که دوره قانونی ریاست بارزانی بر اقلیم کردستان به سر آمده است. حمایت ­های عربستان از شخص بارزانی و اقلیم کردستان عراق چه توجیهی می ­تواند داشته باشد؟ آیا عربستان در اندیشه استقلال اقلیم کردستان عراق است؟

بی شک چراغ سبز بارزانی مبنی بر ورود نیروهای نظامی ترکیه به خاک شمال عراق بی ­تاثیر از سفر اخیر وی به ریاض نیست. در حقیقت همراهی عربستان با اقلیم کردستان عراق و مشروعیت دادن به خواسته­ های غیر مشروع بارزانی در استقلال این منطقه از عراق در همان قالبی می ­گنجد که ترکیه از بارزانی حمایت کرده است.

در حالی که پیشمرگه­ های کرد به پیروزی ­های چشم گیری در صحنه بیرونی در نبرد با داعش رسیده­ اند، ورود نیروهای نظامی ترکیه به شمال عراق برای آموزش آن ­ها چه توجیهی می تواند داشته باشد. آن زمانی که تهدید داعش برای اقلیم کردستان به مراتب بیشتر از حال حاضر بود، ترکیه توجهی به این موضوع نداشت اما اکنون که عراق از پذیرفتن نیروهای خارجی خودداری کرده است، توجیه ­پذیری ورود نیروهای ترکیه به شمال عراق سخت به نظر می­ رسد.

اشتراک منافع ترکیه و اربیل

همراهی ترکیه با اندیشه­ های استقلال طلبانه اقلیم کردستان عراق نیز از موارد تناقض ­آمیزی است که به سختی به باور می ­نشیند؛ لذا حمایت ترکیه از بارزانی دلیل قانع­ کننده ­ای می ­طلبد. اشتراک منافع ترکیه و اربیل در حوزه­ های زیادی منجر شده که روابط اربیل- آنکارا روز به روز گسترش یابد؛ منافعی که بعد از تحولات جدید در روابط مسکو - آنکارا بیش تر به چشم می­ آید. نیاز متقابل اربیل به آنکارا نیز مکمل این روابط است. حجم مبادلات اقلیم کردستان عراق با ترکیه به 10 میلیارد دلار در سال می ­رسد که در نوع خود رقم بالایی محسوب می­ شود.

2. چشم طمع

تحولات جدید در روابط مسکو - آنکارا تاثیراتی را در سیاست خارجی ترکیه به همراه داشته است که گسترش بیش از پیش روابط با اربیل یکی از آن موارد به حساب می آید. بعد از سقوط جنگنده روسی به دست ترکیه، تحریم های اقتصادی روسیه علیه این کشور آغاز شده است که به اذعان مقام های ترک ضررهای میلیاردی برای این کشور به همراه خواهد داشت. با این وجود قطع صادرات گاز روسیه به ترکیه می تواند به عنوان مهم ترین اهرم فشار اقتصادی علیه ترکیه به کار گرفته شود.

حجم گاز وارداتی ترکیه از روسیه حدود 60 درصد گاز وارداتی این کشور را تشکیل می دهد که قطع صادرات آن از سوی روس ها، ترکیه را با معضل بزرگی مواجه خواهد ساخت. در کنار آن ایران نیز از فروش مازاد خودداری به عمل می آورد؛ حال پیش بینی منابع جایگزین برای گاز وارداتی از روسیه لازم به نظر می رسد.

لشکرکشی برای نفت موصل

سفر قریب الوقوع بارزانی به ترکیه جهت گفت و گو برای گسترش صادرات گاز اقلیم کردستان به ترکیه، آمادگی این منطقه در تامین گاز ترکیه را نشان می دهد. چاه های نفت موصل نیز برای ترکیه وسوسه انگیز به نظر می رسد و می تواند یکی از مهم ترین دغدغه های ترکیه در تامین انرژی خویش را رفع نماید.

در این چارچوب شرط گازی ترکیه برای خروج نیروهایش از عراق نیز جالب توجه است؛ به طوری که موافقت دولت عراق با کشیدن خط لوله گاز قطر به ترکیه از خاک این کشور شرطی برای خروج نیروهای ترکیه خوانده شده است؛ به این صورت چشم طمع ترکیه در این اقدام خویش به خوبی قابل مشاهده است.

3. فشار بر کردها

ادعای مضحک ترکیه مبنی بر آموزش نیروهای عراقی برای مبارزه با تروریست های داعش در حالی مطرح می شود که اسناد همکاری ترکیه با این تروریست ها بر همگان آشکار شده است و نیازی به اثبات این موضوع نیست اما یکی دیگر از انگیزه های ترکیه در لشکرکشی به خاک عراق تحت فشار قرار دادن کردهای ترکیه و سوریه است.

از آن جایی که روابط تنگاتنگ اربیل- آنکارا موجب احترام ترکیه به کردهای اقلیم کردستان شده است اما در مقابل کردهای ترکیه و سوریه فدای این روابط شده اند. چراغ سبز بارزانی به بمباران جنگنده های ترکیه علیه مواضع اعضای حزب کارگران کردستان ترکیه در کوه های قندیل طی چند ماه گذشته شاهدی بر این مدعا است.

گفتنی است که حزب اتحاد دموکراتیک سوریه و یگان نظامی آن شاخه ای از کردهای حزب کارگران کردستان ترکیه به حساب می آید و در حال حاضر به قدرت رسیدن کردهای شمال سوریه نیز از خطوط قرمز ترکیه شمرده می شود. ورود نیروهای نظامی ترکیه به شمال عراق می تواند مواضع کردهای وابسته به حزب کارگران کردستان را تحت فشار قرار دهد.

سخنگوی شورای رهبری پ.ک.ک: مبارزه ترکیه با داعش مطرح نیست

ابراز تعجب دمهات عگید، سخنگوی شورای رهبری حزب کارگران کردستان ترکیه در خصوص ورود نیروهای ارتش ترکیه‌ به‌ اقلیم کردستان نیز موید این نکته است که‌ ترکیه‌ در زمانی که‌ داعش «شنگال» و «مخمور» را تصرف کرده و اشغال اربیل مرکز اقلیم کردستان نیز توسط این گروه قریب الوقوع بود، هیچ اقدامی را در کمک به‌ اقلیم صورت نداده‌ و نیروهای خود را وارد عراق نکرد، اما در شرایط کنونی که‌ داعش عقب رانده‌ شده‌ و در بسیاری از جبهه ‌ها تضعیف شده‌ است، نیروهای خود را وارد خاک عراق و اقلیم کردستان می کند.(1) بنابراین ادعای ترکیه مبنی بر مبارزه با تروریست های داعش مضحک نیست؟

4.انحراف اذهان

ترکیه و اقلیم کردستان عراق در شرایطی قرار گرفته اند که ضرورت یک اقدام جهت انحراف اذهان عمومی را احساس می کنند؛ این اقدام از سوی ترکیه و در جهت بهره برداری دو بازیگر مذکور انجام گرفته است.

تغییر صحنه بازی!

پس از سقوط جنگنده روسی به دست ترکیه، رویارویی ترکیه با روسیه به جایی رسیده است که زیان های فاحشی را برای ترکیه به دنبال خواهد داشت. تحریم های اقتصادی روس ها علیه ترکیه از جمله اولین عوارضی بود که ترکیه با آن رو به رو شد. در گام بعدی افزایش تحرکات نظامی روسیه در منطقه جهت جبهه گیری با ترکیه نیز زنگ خطری برای این کشور به حساب می آید. حال یک اقدام انحراف کننده از سوی ترکیه می تواند صحنه رویارویی دو بازیگر را تغییر دهد.

اقدام ترکیه در ورود به خاک شمال عراق می تواند به عنوان یک اقدام انحراف کننده به حساب آید که صحنه بازی را از سوریه به عراق تغییر می دهد. تغییر صحنه بازی در صورت عقلانیت راهبردی بازیگر عامل، موجب ایجاد فضای بدیل برای مقابله خواهد شد.

بهره مندی حزب دموکرات در منازعات

شرایط اقلیم کردستان نیز به گونه ای است که یک اقدام خارجی می تواند اذهان احزاب مخالف با حزب دموکرات، حزب متبوع بارزانی را به سوی آن جلب کند؛ چرا که دوره قانونی ریاست بارزانی بر اقلیم کردستان به پایان رسیده است و اصرار وی برای تمدید دو ساله ریاست خویش بر اقلیم با مخالفت احزاب اپوزیسیون حزب دموکرات مواجه شده است.

حال با ورود نیروهای نظامی ترکیه به اقلیم کردستان، حزب دموکرات می تواند این مساله را در مناقشات و منازعات سیاسی میان احزاب اقلیم کردستان به کار گیرد. روابط تنگاتنگ بارزانی و حزب دموکرات با آنکارا نیز می تواند دست برتر را برای این حزب به ارمغان آورد؛ به گونه ای که با این مساله گره گفتگوهای سیاسی احزاب مخالف به نفع بارزانی و حزب متبوع وی رفع گردد.

فرجام سخن

ورود غیر قانونی نیروهای نظامی ترکیه به خاک شمال عراق در حالی انجام گرفت که روایت مقام های ترک از اهداف این اقدام چندان درست به نظر نمی رسد؛ به گونه ای که اهداف اعلامی و اعمالی ترکیه کاملا متفاوت است. از جمله انگیزه های این اقدام می توان به توافق بین اربیل- آنکارا مبنی بر ورود نیروهای ترک به شمال عراق اشاره کرد که این مساله خود می تواند به دلایل گوناگونی انجام گرفته باشد که حمایت از اربیل در مقابل بغداد در پشت این ادله پنهان است. چشم طمع ترکیه به منابع نفتی و گازی اقلیم کردستان نیز از انگیزه های دیگری است که ورود ترکیه به شمال عراق را توجیه پذیر می سازد؛ این در حالی است که تهدیدات مسکو مبنی بر کاهش مناسبات با آنکارا، هراس ترکیه از قطع صادرات گاز روس ها به این کشور را برانگیخته است. فشار بر کردهای ترکیه و سوریه خصوصا حزب کارگران کردستان ترکیه از دیگر انگیزه های ترکیه در لشکر کشی بر خاک شمال عراق است. انحراف اذهان عمومی از رویارویی مسکو - آنکارا و ایجاد فضای بدیل برای مقابله با تعارض ها از سوی ترکیه انگیزه دیگر این اقدام است. پایان ریاست بارزانی بر اقلیم کردستان عراق نیز بحران ریاست در این اقلیم را به وجود آورده است که با اقدام ترکیه در ورود به خاک اقلیم کردستان، منازعات سیاسی را با برتری حزب دموکرات دستخوش تغییر می کند.

ارجاعات:

1.http://kurdpress.ir/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=96491

مرتبط‌ها

بیشترین سقوط ارزش سهام وال استریت در یک روز

دولت آمریکا به کشتن شهروندان ایرانی افتخار می‌کند

مقابله با کرونا از منظر حکمرانی (1)

آمریکا برای آزادی مزدور اسرائیلی، دست به تهدید و ارعاب زد

افشای نام‌های جدید از شاهزادگان بازداشت‌شده

استیصال رسانه‌ای ائتلاف در یمن