دیدبان: اگر روزگاری کوبا، افغانستان، وینتام و کره صحنه درگیری غیر مستقیم آمریکا و روسیه در دوران جنگ سرد بود، حالا با تحرکات نظامی روسیه در سوریه بنظر می رسد که این کشور بعد از چند دهه عدم ورود مستقیم به درگیریهایی که آمریکا در آنها دخیل است می خواهد نقش بیشتری در تحولات منطقه ای و جهانی ایفا کند.

به گزارش افکارنیوز ، از دهه ۴۰ و با پایان جنگ جهانی جهانی دوم، دوران تنش بین این دو ابرقدرت جهانی شروع شد و تا فروپاشی شوروی سابق ادامه یافت. در آن دوران این دو بارها در مناطق مختلف دنیا تا نزدیک جنگ پیش رفتند اما هرگز درگیری مستقیمی بین آنها رخ نداد، پس از فروپاشی شوروی و با تجزیه آن روسیه روندی متفاوت در پیش گرفت و بتدریج از تنش های این دو کشور بصورت علنی کاسته شد. اما حالا و با ناآرام شدن منطقه و همچنین حضور پررنگ آمریکا بنظر می رسد روسیه نیز به تکاپو افتاده تا نقش قدیمی خود را بعنوان رقیب آمریکا حفظ کند.

مارتی آتیساری (Martti Ahtisaari) رئیس جمهور سابق فنلاند در گفتگو با روزنامه گاردین انگلیس می گوید:
«بیش از سه سال پیش، دولت روسیه از طریق نماینده اش در سازمان ملل، ویتالی چورکین، به رهبران غربی اطلاع داد که بشار اسد حاضر است در چارچوب یک قرارداد صلح رسمی از قدرت کناره گیری کند، زمانی که شمار کشته شدگان در سوریه ۷۵۰۰ نفر بود و سوریه متلاشی نشده بود.

شرایط پیشنهادی روسیه از این قرار بود: ارسال سلاح به تروریست ها قطع شود، با اپوزوسیون سوریه مذاکره گردد، و راهی فراهم شود تا بشار اسد آبرومندانه کناره گیری کند. طرفهای غربی نپذیرفتند، و پاسخ دادند که اسد تا سه هفته دیگر کارش تمام است.»

زمانی که «محمد بن سلمان» پسر شاه عربستان (جانشین ولی‌عهد و وزیر دفاع این کشور) جمعه ۱۹ ژوئن (۲۹ خرداد) گذشته به مسکو رفت و با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه دیدار کرد، پوتین به او یک پیشنهاد داد.

طبق نوشته روزنامه «الاخبار» لبنان، این پیشنهاد این طور بود: ما دوستان ایرانی خود را متقاعد می‌کنیم که در یمن کنار بیایند و نفوذ سنتی شما حفظ و گذرگاه آبی حیاتی و همچنین گذرگاه‌های نفت خلیج (فارس) از طریق دریایی سرخ به اروپا برای شما و دنیا امن بماند اما در مقابل، در سوریه به سراغ راه حل سیاسی برویم.


اما اندکی بعد، ائتلاف عربستان با حمایت آمریکا پیشروی‌های خوبی در یمن به دست آورده بود. انصارالله از شهر «عدن» (در جنوب یمن) و بیشتر مناطق جنوب عقب‌نشینی کرد و حتی «خالد بحاح» معاون رئیس‌جمهور مستعفی یمن در ۱۷ آگوست «آزادی عدن» را اعلام کرد. بن سلمان چنین اوضاعی احساس کرد که کار به خوبی در حال پیشرفت است و می‌تواند لقب «قهرمان پیروزی» را در مقابل رقیبش «محمد بن نایف» (ولی‌عهد و وزیر کشور) به خود اختصاص بدهد، در نتیجه اینطور عمل کرد که می‌تواند این پیشنهاد پوتین را کنار بگذارد و از آن بگذرد.

اما اوضاع یمن بر وفق مراد بن سلمان «شاهزاده رؤیاپرداز» پیش نرفت. نیروهای اشغالگر ائتلاف عربستان امید گذشتن از سد «تعز» (جنوب) و «مأرب» (شرق) را داشتند تا به «صنعاء» (پایتخت) برسند اما تلفات انسانی و مادی عربستان همزمان با افزایش روزافزون هزینه جنگ بالا رفت و اوضاع بد اقتصادی در داخل عربستان ملموس شد. همه این عوامل اصلا به سود جنگ بن سلمان در یمن و رقابتش با محمد بن نایف (ولی عهد) نبود.

[یک ماه بعد] فشار داخلی بر جانشین ولی‌عهد (بن سلمان) افزایش یافت و حملات هوایی روسیه در سوریه آغاز شد. تعهد روسیه به کمک به بشار اسد کاملا روشن بود. بن سلمان بار دیگر احساس کرد که نوشدارو در مسکو است پس دوباره خواستار دیدار با پوتین شد. این بار دیگر پوتین در کاخ کرملین (در مسکو) از بن سلمان استقبال نکرد بلکه او را به تفریحگاه سوچی (در جنوب روسیه) برد و در حاشیه مسابقات «فرمول-۱» با او دیدار کرد. مطلعان از این دیدار می‌گویند که «دیدار خیلی سرد و سنگین» بود.

میهمان سعودی پوتین پیشنهاد احیای معامله را داد. راهکاری که آبروی عربستان در یمن را حفظ کند و در مقابل راه حل سیاسی در سوریه آغاز شود. منابع می‌گویند که پوتین به شیوه خودش به بن‌سلمان پاسخ داد و گفت:‌ پیشنهادی را که می‌توانست ما را به حل‌وفصل برساند، (به شما) داده بودم. اما شما به توافقی که من به آن پایبند بودم، ملتزم نماندید. الان دیگر نیروهای روسیه در سوریه هستند و کار از کار گذشته است.

و حالا روسیه بازیگردان صحنه سوریه شده است. سوریه ای که تا چند صباح پیش ، ترکیه اردوغان ، سعودی ها و صهیونیستها دورش نشسته بودند و به سلامتی تجزیه اش و در توهم  به سلامتی هم جام می نوشیدند.

اوضاع تغییر کرده است. بهترین استراتژیستهای خاورمیانه هم حضور مقتدرانه روسها را در تحولات خاورمیانه لحاظ نکرده بودند.

چندی قبل روزنامه لبنانی السفیر اظهاراتی از پوتین در جلسه شورای امنیت ملی روسیه منتشر کرد که نشان از اثر گذاری قاسم سلیمانی دارد:
"حملات هوایی ممکن است حرکت گروه‌های تروریستی در سوریه را کم کند ولی آن را نابود نمی‌کند و باید از نظر زمینی نیز با آن مقابله کرد... من در این زمینه به ایرانی‌ها، ژنرال سلیمانی و تعهداتش اطمینان دارم. او به من وعده داد که حضور آنها با نیروهای سوری اساسی خواهد بود."