دیدبان: در مرزهای شمالی سرزمین های اشغالی سوریه واقع شده اند. کشوری که از سال های پر فراز و نشیب نیمه دوم قرن بیستم تاکنون همواره از مقاومت حمایت کرده، پایگاه آموزش و سلاح در اختیار مبارزان فلسطینی قرار داده و هزینه های گوناگونی در این مسیر متحمل شده است و با وجود مسائل مختلف از رویارویی با رژیم صهیونیستی و حمایت از مقاومت دست برنداشته و رژیم صهیونیستی همواره تهدیدی از جانب سوریه احساس کرده است. از این رو دست به اقداماتی زده است تا بتواند امنیت را در نزدیکی مرزهای فلسطین اشغالی تامین کند و احساس امنیت را به ساکنان سرزمین های اشغالی القا کند.

علاوه بر این، اهمیت منطقه الجلیل حساسیت رژیم صهیونیستی را برای تامین امنیت افزوده است. الجلیل شهرک های زیادی را در خود جای داده است و از نظر اقتصادی، کشاورزی و تامین آب برای رژیم صهیونیستی اهمیت دارد. در کنار همه این مسائل هم مرز بودن این منطقه با جنوب لبنان و به عبارت دیگر حزب الله نگرانی رژیم صهیونیستی را در رابطه با این منطقه دو چندان کرده است. تهدید سید حسن نصرالله مبنی بر تسلط نیروهای حزب الله بر الجلیل و واکنش رژیم صهیونیستی به این تهدید که اقدامی جز اعلام و تشریح نقشه تخلیه شهرکهای مرزی با لبنان نبود؛(1) ناتوانی ارتش رژیم صهیونیستی در حمایت از شهرک نشین ها نمایان کرد.

امنیت، پاشنه آشیل رژیم صهیونیستی

رژیم صهیونیستی از چند بعد ویژگی­ های منحصر به فردی دارد که این رژیم را نه تنها در منطقه بلکه در دنیا منحصر نشان می­دهد، ویژگی هایی که باعث شده است تلاش رژیم صهیونیستی برای تامین امنیت روز به روز بیشتر شود.

مهمترین عاملی که امنیت رژیم صهیونیستی را به خطر می ­اندازد، به اشغالگری این رژیم مربوط می­ شود، اشغالگرانی بیش از شصت سال است که با کشتار و ظلم، سرزمین مقدس مسلمانان و وطن اهالی فلسطین را به زیر سلطه خود درآورده اند و علاوه بر آن هر از گاهی جنگ هایی به راه می اندازد که همواره نسل کشی و از میان برداشتن نسل فلسطینیان یکی از اهداف این جنگ هاست. در مقابل نیروهای مسلمان و فلسطینی برای دفاع از خود و بازگشت به سرزمین مادری، به مقابله با رژیم صهیونیستی برمی خیزند و تا آن هنگام که تمامی سرزمین خود را آزاد نسازند، از مبارزه دست نخواهند کشید. به عبارت دیگر رژیم صهیونیستی به دست خود انگیزه اصلی ترین عامل تهدید خود را ایجاد کرده است و هرروز به آن می افزاید.

علاوه بر مبارزان فلسطینی که تا آزادسازی فلسطین دست از مبارزه نخواهند برداشت، کشورهای منطقه بر اساس حافظه  تاریخی، رویکرد افسار گسیخته رژیم صهیونیستی در سیاست خارجی و تقابل ایدئولوژیک، مجبور به مقابله با رژیم صهیونیستی شده اند. از این رو سوریه در طول تاریخ بیش از شصت ساله مبارزه با رژیم صهیونیستی، در این رابطه پیش قدم بوده است. مبارزاتی که جنگ شش روزه در سال 1967، جنگ یوم کیپور سال  1973، تنها بخشی از نمونه های این تقابل هستند که به صورت علنی شکل گرفته است.

این تقابل که رژیم صهیونیستی خود آغازگر و باعث تداوم آن بوده، رویکرد خصمانه کشورهای منطقه به دنبال آورده است، از این رو سوریه همواره تهدیدهایی برای رژیم صهیونیستی محسوب شده است. به عبارت دیگر می توان گفت این رژیم صهیونیستی است که با اقدامات خود علاوه بر اینکه منطقه را به ناامنی می کشاند، امنیت خود را نیز خدشه دار می کند.

علاوه بر نیاز روزافزون رژیم صهیونیستی به امنیت، از دیگر سو رژیم صهیونستی در مسائل اجتماعی با مشکلات عدیده ای از جمله مقوله دولت-ملت سازی دست و پنجه نرم می کند و ساکنان سرزمین های اشغالی احساس تعلق کمرنگی به این سرزمین غصب شده و رژیم آن دارند و با توجه به آنکه گذرنامه کشور اولیه آنان پس از مهاجرت باطل نمی شود همواره راه بازگشت به روی آنان باز بوده است و امروزه مهاجرت معکوس یکی از چالش هایی است که رژیم صهیونیستی در مواجهه با آن دست و پنجه نرم می کند. بحرانی که ریشه اصلی آن را می توان در مسائل اقتصادی و امنیتی دانست.

تلاش بی ثمر برای تامین امنیت

رژیم صهیونیستی بیش از شصت سال پیش توانست با قدرت نظامی و حمایت برخی کشورها چون امریکا و انگلیس، فلسطین را به اشغال درآورد و تا امروز برای گستردن مناطق اشغالی تمام تلاش خود به کار گرفته است؛ از این رو برای کشورهای منطقه تهدید قابل توجهی به شمار می رود. در مقابل کشورهای منطقه به دفاع از خود می پردازند و به مقاومت روی می آورند و یا اینکه در طول زمان از در سازش با رژیم صهیونیستی وارد می شوند. سوریه یکی از کشورهایی است که در طول این زمان مقاوت را سرلوحه امور خود قرار داده است. در نتیجه رژیم صهیونیستی بر حجم تهدیدات خود علیه سوریه می افزاید تا اینکه سوریه را به ضعف بکشاند.

تغییر ماهیت، استراتژی اول رژیم صهیونیستی

رژیم صهیونیستی برای آنکه سایه تهدید سوریه، لبه محور مقاومت، را از بین ببرد، در قدم اول اقداماتی روی می آورد که هدف آن ایجاد خطا در محاسبات سران سوریه است، اقداماتی که در نهایت موجب آن شود که سوریه از محور مقاومت خارج شده و با قلب ماهیت دیگر خطری برای رژیم صهیونیستی به شمار نورد. با اینکه سوریه در مواقعی خواستار مذاکره با رژیم صهیونیستی شد تا بلندی های جولان را که در جنگ شش روزه به اشغال رژیم صهیونیستی در آمده بود، آزاد کند اما با این حال سوریه کشور حامی و در عین حال محور مقاوت باقی ماند. اقداماتی که در برخی کشورها که با رژیم صهیونیستی بارها جنگیده بودند، سربازان بسیاری را در این جنگ ها از دست داده بودند، اما در ازای آزادسازی بخشی از خاک خود دست از مقابله با رژیم صهیونیستی برداشتند و هم اکنون رژیم صهیونیستی را در جنایات ضد فلسطینیان همراهی می کنند.

اشغال مناطق استراتژیک

بعد از جنگ شش روزه در سال 1967، رژیم صهیونیستی به اشغال مناطق بیشتری روی آورد که سرزمین های اشغالی تقریبا سه برابر شد، یکی از مناطقی که رژیم صهیونیستی سلطه نامشروع خود را بر آن اعمال کرد، بلندی های جولان بود، مناطقی که با وجود قطعنامه های متعدد هنوز هم تحت سیطره رژیم صهیونیستی است.

بلندی‌های جولان منطقه‌ای کوهستانی است که در استان قنیطره قرار دارد. مساحتی بالغ بر 235 کیلومتر مربع را در جنوب غربی ترین بخش خاک سوریه شامل شده و در 70 کیلومتری دمشق و بین مرزهای سوریه، لبنان، اردن و فلسطین اشغالی واقع شده است. بلندی های جولان با اینکه حدود یک درصد از خاک سوریه را شامل می شود، اما یکی از استراتژیک ترین مناطق سوریه به شمار می رود و تسلط بر آن برتری نظامی در مناطق بسیاری را به دنبال دارد. از منظر امنیتی، تسلط بر جولان این امکان را به آن می‌دهد که هرگونه تحرک نظامی سوریه را تحت نظر داشته و با وجود چین‌خوردگی‌ها و بلندی‌های موجود در این منطقه، بخش‌های زیادی از فلسطین اشغالی را در تسلط خود قرار دهد. همچنین این بلندی های از اهمیت آبی برخوردار بوده و به گونه ای که رژیم صهیونیستی 30 درصد از آب مورد نیاز خود را از جولان تامین می کند.

علاوه بر این رژیم صهیونیستی در منطقه جولان به شهرک سازی مبادرت ورزیده است و تا کنون 30 شهرک در این منطقه ایجاد کرده است و از تحولات بحران سوریه از بهار سال 2011 میلادی تاکنون برای تقویت شهرک سازی صهیونیستی در بلندی های اشغالی جولان استفاده کرده است.(2) در نتیجه رژیم صهیونیستی با در دست گرفتن جولان، علاوه بر اینکه یک منطقه استراتژیک نظامی را از خاک سوریه جدا کرده است، در تلاش است با اسکان شهرک نشینان در بلندی های جولان را که سرزمین سوری است و عادی نشان دادن این وضعیت مقدمات اسکان طولانی مدت شهرک نشینان در جولان را فراهم آورد.

تلاش برای براندازی حکومت

رژیم صهیونیستی پس از آنکه از مذاکره برای تغییر رفتار سوریه ناامید شد و آخرین تلاش های مذاکره در سال 2004 به نتیجه نرسید، به تلاش برای تضعیف و در آخر براندازی سوریه روی آورد. اقداماتی بیشتر از سال 2011 بعد از وقایع بیداری اسلامی بیشتر جنبه عملی پیدا کرد و به صورت جنگ نیابتی سوریه را به بحران وارد کرد.

مسائلی که بیشتر با محوریت گروه های تکفیری چون داعش و جبهة النصرة رقم خورد، جدای از نقش سازمان های اطلاعاتی سیا و موساد در شکل گیری و رشد این گروه های تکفیری، نکته جالب آن است که این گروه های تکفیری از سوی رژیم صهیونیستی حمایت می شدند، بسته های غذا و دارو در اختیار آنها قرار می دهد،(3) تا جایی تکفیری هایی که در سوریه زخمی شده اند، در بیمارستان های تل آویو درمان شده اند(4) و نخست وزیر رژیم صهیونیستی به عیادت آنان در بیمارستان می رفت. (5)

رژیم صهیونیستی با کمک ها و حمایت آشکار و نهان از داعش و جبهة النصرة خصومت خود را با نظام حاکم در سوریه نشان داد(6) و از سوی دیگر گروه های تکفیری با اینکه در مزرهای فلسطین اشغالی مستفر هستند اما کوچکترین تعرضی به رژیم صهیونیستی نداشته اند.

جذب اقلیت های قومیتی

غرب آسیا مهد کشورهایی است که دربرگیرنده اقوام مختلف هستند، سوریه هم از این قاعده مستثنی نبوده و تنوع قومیتی قابل توجهی دارد و علاوه بر تنوع قومیتی، تعدد طوایف مختلف مذهبی در سوریه خودنمایی می کند. در سوریه اقوام عرب، کرد، ارمنی، ترک و چرکس در کنار هم زندگی می کنند و پیروان مذاهب شیعه دوازده امامی، علوی، سنی، زیدیه، اسماعیلی، دروزی، مسیحی، یهودی در جغرافیای مذهبی سوریه به چشم می خورد.

در کنار این مساله که ظرفیت و امکان برخاستن بحران های گوناگون بر پایه اختلافات مذهبی و قومی در سوریه وجود دارد، اما دروزی ها به صورتی ویژه ای خودنمایی می کند. دروزی ها تقریبا در مرز هر سه کشور سوریه، لبنان و فلسطین اشغالی زندگی می کنند، خود را مسلمان می دانند و شاخه ای از فرقه اسماعیلیان به شمار می روند. رژیم صهیونیستی با اینکه رفتار مناسبی با اعراب ندارد اما همواره تلاش کرده است با آنها مانند ساکنان یهودی سرزمین های اشغالی رفتار کرده و دروزی ها را به سمت خود جذب کند، در اثر همین حمایت ها دروزی ها در رژیم صهیونیستی بیشتر در خدمت ارتش هستند.(7) و علاوه بر این از دیگر سو رژیم صهیونیستی سعی دارد دروزی های سوریه و لبنان را با واسطه دروزی های فلسطین اشغالی به سمت خود متمایل کند، این امر به قدری شدید است که رژیم صهیونیستی با این ادعا که اغلب ساکنان روستای "هادر"، روستای مرزی سوری، حدود 12000 نفر دروزی در ان ساکن هستند، اقوامی در روستاهای دروزی سمت اسرائیلی مرز دارند، در طرح نظامی خود، ورود به خاک سوریه برای «حفاظت» از این روستا را مد نظر قرار داده است(8) و از سوی دیگر رژیم صهیونیستی بارها دست به اقداماتی زده است تا مانع نزدیک شدن دروزی های لبنان به حزب الله شود.

حملات نقطه ای

پس از اتفاقات سال 2011 و بحرانی شدن اوضاع داخلی سوریه، ارتش سوریه بیشتر توانایی خود را بر درگیری های داخلی متمرکز کرد و از سوی دیگر حزب الله لبنان پس از وقایع عرسال و حمله تکفیری ها به مرزهای لبنان، برای دور راندن گروه های تکفیری و جلوگیری از به وقوع پیوستن دوباره مسائلی مانند اتفاقات عرسال به ناچار وارد این معرکه شد. در نتیجه این درگیری ها، تولن بخش بزرگی از نیروهای جبهه مقاومت در شمال فلسطین اشغالی، را متوجه خود کرد.

از سوی دیگر با اینکه در نزدیکی مرزهای شمالی فلسطین اشغالی، گروه تکفیری جبهة النصرة با تجهیزات نظامی سبک و سنگین، مستقر شده است اما رژیم صهیونیستی، آنها خطری برای مرزهای شمالی نمی پندارد، بلکه حضور ارتش سوریه و نیروهای حزب الله را در مناطق دوری از مرزهای شمالی فلسطین اشغالی، برای از میان برداشتن تکفیری های جبهة النصرة تهدید به شمار آورده است. رژیم صهیونیستی از سوی جبهه جنوبی فلسطین اشغالی هم تهدیدی احساس نمی کند، زیرا حماس توان خود را برای بازسازی غزه به کار بسته است و هرچند در تلاش برای تقویت خود است اما از طرف دیگر در حال مذاکرات قرارداد هدنه (آتش بس بلند مدت) با رژیم صهیونیستی است.

به عبارت دیگر نیروهای حزب الله و ارتش سوریه، به شدت درگیر تکفیری ها شده اند و در جبهه روبرو حتی تهدیدی جدی متوجه رژیم صهیونیستی نیست. از این رو رژیم صهیونیستی از شرایط پیش آمده استفاده کرده و به حملات نقطه ای علیه پایگاه های نظامی و انبارهای مهمات در خاک سوریه دست می زند. زیرا از معتقد است حزب الله و ارتش سوریه در یک جنگ فراگیر با دو جبهه تکفیری ها و صهیونیست ها حداقل قبل از شکست جبهة النصرة وارد نخواهند شد. از این رو رژیم صهیونیستی تلاش خود را برای تقویت جبهة النصرة به کار بسته است حتی در روزهای اخیر پا را فراتر این گذاشته و به صورت مستقیم در حمایت از تکفیری های جبهة النصرة وارد نبرد شده است و به بمباران توپخانه ارتش پس از عقب راندن تکفیری ها اقدام کرده است. (9)

سخن پایانی

سوریه از کشورهای حامی و محور مقاومت است، که همواره سابقه خوبی از خود در این امر برجا گذاشته است، از این رو رژیم صهیونیستی تلاش خود را برای ضربه زدن به سوریه از راه های مختلف به کار بسته است و حتی ارتش خود را برای حمله زمینی به سوریه آماده کرده است،(10) اما با همه این اوصاف هنوز نتوانسته ضربه قابل توجهی به این کشور لبه مقاومت وارد آورد.

ارجاعات:

1. www.tasnimnews.com/home/single/849311
2. http://tabyincenter.ir/index.php/menu-examples/child-items-5
3. http://www.asrkhabar.com/fa/news/58918
4. http://isna.ir/fa/news/92111510549
5. http://www.mashreghnews.ir/fa/news/286717
6. http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13930527000128
7. http://www.dw.de/a-15916400
8. http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13940526000045
9. http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13940706000961
10. http://www.khabaronline.ir/detail/447287/World/middle-east