دیدبان

رمز گشایی از ارادت دو خاندان هاشمی و آل سعود به هم

رمز گشایی از ارادت دو خاندان هاشمی و آل سعود به هم

دیدبان: در حالی که این روزها دل مردم ایران از فقدان یازده هم وطن خود در حادثه سقوط جرثقیل غول پیکر بر سر زائران خانه خدا به درد آمده و در فراق آنها غمگین است، در صبح روز عیدقربان و ماجرای رمی جمرات، فاجعه ای بزرگ در صحرای عرفات رقم خورد که تا زمان نگارش مطلب نزدیک به ۱۳۰۰کشته برجای گذاشته است.
این حادثه شوک بزرگی بر پیکره جهان اسلام بود و از دیگر نمونه های مشابه آن در سال های گذشته به مراتب بزرگتر و غم انگیز تر بوده است و با توجه به ساخت و ساز های سنگین چند سال گذشته و گسترش فضای عبور و مرور، بسیار دور از ذهن به نظر می رسید. اخبار موثقی از بسته شدن دو مسیر اصلی زائران به دلیل مدیریت غلط بوده است. از طرفی دیگر، روزنامه الدیار لبنان فاش کرد که یکی از علل این تغییر مسیر، حضور (غیر معمول) کاروان «محمد بن سلمان» پسر شاه، جانشین ولی‌عهد، وزیر جنگ و فرمانده کنونی جنگ عربستان علیه یمن در منا به همراه کاروانی متشکل از چند صد نیروی ارتشی و پلیس بوده که سبب تغییر جهت حرکت حجاج شده است. در چند ساعتی که از حادثه می گذشت کمتر کارشناس و منبع خبری ای بود که تخطی عربستان از اقدامات حفاظتی و ایمنی را عامل اصلی این فاجعه نداند. اما در ساعت ۱۶:۰۹ روز پنج شنبه محمد هاشمی برادر رئیس تشخیص مصلحت نظام در حالی که تنها ساعاتی از این فاجعه می گذشت، در مصاحبه ای با خبرگزاری فارس از عدم قطعیت دخالت حکومت عربستان در این فاجعه و برائت ضمنی دولت سعودی را در این حادثه سخن گفت.(۱)
با توجه به زمان کم گذشته شده از حادثه و عدم اعلام دلائل صحیح و کارشناسانه از این فاجعه از زبان مقامات سعودی، قطعا نظر محمد هاشمی از بار فنی لازم برخوردار نبوده و صرفا برای کم کردن جو روانی جامعه بر ضد عربستان و روابط قدیمی آیت الله هاشمی رفسنجانی با خاندان سعودی بوده است. محمد هاشمی در ابتدای مصاحبه خود می گوید :" ما نمی‌توانیم بگوییم مقصر کیست و باید مقصر را شناسایی کرد چرا که صرف وقوع این حادثه در یک کشور دلیل نمی‌شود که ما مسئولان آن کشور را مسئول وقوع این حادثه بدانیم."
هاشمی در ادامه با نسخه برداری از تیتر یک روزنامه اصلاح طلب می آورد:" قضاوت در این مسائل مشکل است، در تهران ۸ میلی‌متر باران آمد و چندین کشته داشتیم اما این دلیل نمی‌شود که قضاوت کنیم چه کسی مسئول است."(۲)
رئیس دفتر ریاست تشخیص مصلحت نظام در ادامه خاطر نشان نمود:" امنیت در حوادث نیست چرا که ممکن است در اثر طوفان، جرثقیل سقوط کند و می‌دانیم که طوفان یک حادثه طبیعی است و روزانه در مکان‌های مختلف طوفان و سیل جان عده‌ای را می‌گیرد و آن دولت مقصرش نیست، فرض کنیم با دولت عربستان، آمریکا و اسرائیل مشکل داریم اما نمی‌توان بر این اساس آنها را مقصر اعلام کنیم."
محمد هاشمی اما کارنامه عربستان در میزبانی حج را خوب توصیف کرد و اضافه نمود:" بالاخره همین دولت بی‌کفایت عربستان هر سال دو تا پنج میلیون عمره‌گزار و حج‌گزار را میزبانی می‌کند و حوادث کمی اتفاق می‌افتد و در طول ۵۰ سال اخیر حدود ۲۰۰ میلیون زائر به عربستان رفته‌اند از این رو نباید در اثر یک حادثه قضاوت کرد."
صحبت های محمد هاشمی در مورد فاجعه مکه چنان دور از ذهن تدبیر سیاسی و فهم بین المللی بود که به راحتی می توان حدس زد که ریشه در رابطه نزدیک این خاندان با آل سعود از ابتدای دوران ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی با سران حکومت مرکزی عربستان داشت.
محمد هاشمی با ۹ هزار کشته و زخمی دستاورد ۳ دهه مدیریت آل سعود در حج چه می کند؟!
حوادثی چون شهادت ۲۷۵ حاجی ایرانی و زخمی شدن ۴۰۲ نفر دیگر در سال ۱۹۸۷ توسط نیروهای امنیتی سعودی، کشته شدن ۱۴۲۶ حاجی در تونل منتهی به مسجد الحرام در سال ۱۹۹۰ براثر ازدحام، کشته شدن ۲۷۰ نفر روی پل جمرات بر اثر ازدحام در سال ۱۹۹۴،‌کشته شدن ۳۴۰ نفر و زخمی شدن ۱۵۰۰ نفر درپی آتش سوزی خیمه‌ها در منی در سال ۱۹۹۷، کشته شدن ۱۸۰ تن دیگر در سال ۱۹۹۸ براثر موج جمعیت در مراسم رمی جمرات، مرگ ۲۵۱ نفر و زخمی شدن ۲۴۴ تن دیگر در مراسم رمی جمرات ۲۰۰۴ و مرگ ۷۶ تن در پی سقوط هتل در مکه و همچنین مرگ ۳۶۳ نفر در همان سال بازهم در مراسم رمی جمرات همگی نمونه‌هایی از حوادث خونین در موسم حج هستند. از سال ۱۹۷۸ تاکنون بیش از ۳۲۸۸ حاجی جان خود را در مکه و مدینه در پی حوادثی که در بالا به آن اشاره شد جان خود را از دست دادند و ۲۳۸۴ نفر هم طی این حوادث زخمی شدند که این تعداد از قربانیان در هیج جای دنیا در مراسمی که همه ساله برگزار می‌شود مسبوق به سابقه نیست.(۳)


رابطه خانواده آیت الله هاشمی و خاندان آل سعود
این رابطه که با کشتار حجاج ایرانی تیره شده بود پس از روی کار آمدن هاشمی رفسنجانی در مسند ریاست جمهوری، رو به بهبودی گذاشت. هاشمی رفسنجانی در مورد نحوه دیپلماسی خود با سران سعودی در خاطرات خود می آورد: «ارتباط دوستانه‌ای از زمان دولت ما شروع شد. نقطه آغاز مهم آن- غیر از خواسته‌ها که انجام می‌دادیم- برخوردی بود که در سنگال با ملک عبدالله فعلی و امیر عبدالله آن موقع داشتم. خلاف انتظارش بود که رئیس جمهوری ایران با وضع آن روزگار، آن گونه با ولیعهد عربستان رفتار کند.» رابطه این دو خاندان از حالت سیاسی خارج شده و در فضای خانوادگی رشد پیدا کرد تا آنجا که در تیرماه ۱۳۸۹ خبرگزاری ها از دیدار مشترک همسر و دختر هاشمی رفسنجانی با پادشاه عربستان سعودی و پذیرایی ویژه سعودی ها از این دو نفر خبر دادند.
در این سفر ملک عبدالله با احترام و تکریم با خانواده هاشمی برخورد کرده و از اینکه به شکل معمولی و بدون ‌خبر به دولت عربستان به حج عمره آمده‌اند، ابراز تعجب می‌کند. البته فاطمه هاشمی با تعداد دیگری از اعضای خاندان سلطنتی هم دیدار کرده است و ملاقات برخی از اعضای خانواده آقای هاشمی با ملک عبدالله پیش از این نیز سابقه داشته است. سارا لاهوتی، دختر فاطمه هاشمی وی را در این سفر همراهی می‌کرده و پس از بازگشت از سفر عربستان به امارات رفته و با مهدی هاشمی رفسنجانی دیدار کرده است. البته ارتباط هاشمی با سعودی ها در اینجا تمام نمی شود.حساسیت واکنش رسانه های سعودی به موضوع مهدی هاشمی از جمله شبکه تلویزیونی العربیه، روزنامه الشرق الوسط، پایگاه خبری ایلاف تنها پاره ای از حساسیت سعودی ها بر خانواده هاشمی است.
باز خوانی کتاب "با هاشمی رفسنجانی تاخانه خدا" به قلم "مسیح مهاجری" کمک شایان توجهی به تشریح و بررسی ابعاد مختلف ارتباطی آقای هاشمی با خاندان سعودی میکند.
نقش دولت های مختلف در نزدیکی و دوری این دو خاندان
جدای از زمان دولت سازندگی که در آن شخص هاشمی رفسنجانی با سفری به عربستان سعی کرد خاطره کشتار حجاج ایرانی را در خاطر مردم کشورمان کمرنگ کندو به نوعی آغاز کننده فصل جدیدی در روابط دو کشور باشد، رابطه خانواده هاشمی رفسنجانی با خاندان سعودی در زمان دولت اصلاحات نیز کما فی السابق خوب و مستمر بود. در زمان دولت عدالت همراه با سیاست های دولت نهم، رابطه ایران و عربستان رو به تیرگی گذارد. البته نزدیکی و رابطه خانواده هاشمی و خاندان سعودی که در فضای فرا دولتی بود، لطمه چندانی ندید.
اگر چه با آمدن دولت شیخ حسن روحانی که نزدیکی قابل درکی به هاشمی رفسنجانی داشت، سعی شد رابطه با عربستان نسبت به گذشته بهتر شود و حتی رئیس جمهوری چندی قبل در مراسم تقدیم استوارنامه از سوی عبدالرحمن بن غرمان الشهری سفیر جدید سعودی ها می گوید "دولت جمهوری اسلامی ایران در دوره پیش‌رو خواهان گسترش روابط با کشور برادر و دوست خود عربستان سعودی در همه زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و همکاری و تبادل‌نظر در تمام مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی است."
نمونه های اخیر "آمد و شد های سیاسی" بین خانواده هاشمی و خاندان سعودی
"چرا باید همسایگان ما برای همراهی با دشمنان ایران، بپذیرند که درآمدهای نفتی خویش را ارزان بفروشند؟!" این یکی از آخرین اظهارات هاشمی رفسنجانی در انتقاد به سیاست خارجی چند سال اخیر کشور در مورد عربستان است. او معتقد می باشد : "سیاست خارجی اصول دارد و عرصه شعار نیست و نباید به جای استفاده از فرصت‌ها، به سوی تخریب فرصت‌ها برویم."
از دیگر فعل و انفعالات سیاسی آیت الله هاشمی در مواجهه با عربستان رامی توان به نامه هاشمی به ملک عبدالله دانست. اگر چه "دیپلماسی نامه" ای هاشمی در در مورد شیخ نمر به پادشاه عربستان بی جواب ماند ولی این بار برادر رئیس تشخیص مصلحت نظام سعی در برائت دادن حکومت سعودی در فاجعه مکه نمود و قبل از اینکه دستگاه های مربوطه عربستانی علت این فاجعه را اعلام نمایند، حکومت مرکزی عربستان و این کشور را از سومدیریت خود رهایی داد.
تقسیم کار در میان خانواده آیت الله هاشمی رفسنجانی در مواجهه با عربستان سعودی با مصاحبه اخیر محمد هاشمی کاملا مشهود شد و حتی تا دختر این خانواده نیز کشیده شده است. ولی در حال حاضر عربستان دوست ایران نیست، این مساله بارها و بارها طی روابط چندین و چند ساله با این کشور همسایه به وضوح دیده شده است.
مروری بر تاریخ روابط ایران و عربستان نشان می دهد -انقلاب اسلامی ایران که فرآیندی ستیزه جویانه با زیاده خواهی های غرب بود و جریان های حاکم بر نظام بین الملل را در دو قطب غرب و شرق نفی می کرد- نمی‌توانست مورد توجه آل سعود که تشابه زیادی با پهلوی ها داشت قرار گیرد. جنگ سرد بین جمهوری اسلامی ایران و حکومت سعودی که از بعد شرایط کشور سوریه رو به فزونی گذاشته است با پادرمیانی و اقدامات خانواده آیت الله هاشمی رفسنجانی نیز راه به جایی نخواهد برد و این ریشه در اعتقادات دو حکومت دارد.
اگر چه آیت الله هاشمی رفسنجانی بعد از گذشت ۲۴ ساعت از این حادثه با پیام نرمی در مورد فاجعه منی، سعی نمود حکومت عربستان را پاسخ گوی این فاجعه بدانند، ولی این پیام آیت الله زیر سایه مصاحبه "محمد هاشمی"قرار می گیرد.(۴)


۱- http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=۱۳۹۴۰۷۰۲۰۰۰۴۰۸
۲- http://www.irna.ir/fa/News/۸۱۷۶۵۹۶۴/
۳- http://www.farsnews.com/۱۳۹۴۰۷۰۳۰۰۰۲۳۲
۴- http://www.isna.ir/fa/news/۹۴۰۷۰۳۰۰۹۵۱

منبع: الف

مرتبط‌ها

بیشترین سقوط ارزش سهام وال استریت در یک روز

دولت آمریکا به کشتن شهروندان ایرانی افتخار می‌کند

مقابله با کرونا از منظر حکمرانی (1)

آمریکا برای آزادی مزدور اسرائیلی، دست به تهدید و ارعاب زد

افشای نام‌های جدید از شاهزادگان بازداشت‌شده

استیصال رسانه‌ای ائتلاف در یمن