دیدبان
عوامل شکست حزب عدالت و توسعه؛ از کردهای ترکیه تا بی گناهان سوریه

دو دلیل اصلی شکست اردوغان چه بود؟

دو دلیل اصلی شکست اردوغان چه بود؟

نویسنده: رامین ولی­زاده میدانی

حزب عدالت و توسعه در این دوره از انتخابات نسبت به انتخابات بیست و چهارمین دوره پارلمان ترکیه در سال 2011 با کاهش بیش از 9 درصدی آراء مواجه شد. به نظر می­ رسد سیاست­ های داخلی حزب عدالت و توسعه و اتخاذ برخی رفتارهای سیاسی در مناطق کردنشین ترکیه باعث آزرده خاطر شدن کردهای ترکیه از این حزب و از دست دادن پایگاه سیاسی این حزب در نزد کردهای ترکیه شده است. موضوع اساسی در کاهش آراء حزب عدالت و توسعه ریزش شدید آراء این حزب در مناطق کردنشین ترکیه است. برای درک بهتر این موضوع ابتدا در خصوص آراء حزب عدالت و توسعه در دوره بیست و چهارمین و بیست و پنجمین انتخابات پارلمان ترکیه در سال های 2011 و 2015 در مناطق کردنشین مقایسه آماری خواهیم داشت، سپس به علل این شکست سیاسی خواهیم پرداخت.

1- مقایسه آرای AKP با انتخابات قبلی

حزب عدالت و توسعه بیش­ترین کاهش آراء را در مناطق کردنشین ترکیه داشته است. به طور میانگین کاهش 17 درصدی آراء حزب عدالت و توسعه در مناطق کردنشین ترکیه و کاهش نزدیک به یک میلیون رأی این حزب در این مناطق موضوعی است که این حزب را با شکست سیاسی بعد از 13 سال رو به­ رو کرده است. (1)

 
 

2- علل شکست سیاسیAKP

2-1- علل بیرونی از AKP

وجود حزبی با هویت کردی یکی از عوامل اصلی شکست حزب عدالت و توسعه

2-1-1- حزب دموکراتیک خلق­ ها (HDP)

با نگاهی به آراء حزب دموکراتیک خلق­ها در بیست و پنجمین دوره انتخابات پارلمان ترکیه و مقایسه آن با دوره قبل به این موضوع پی خواهیم برد که با ورود حزبی حزب دموکراتیک خلق­ها به پارلمان ترکیه اکثریت آن آرایی که در سال 2011 به حزب عدالت و توسعه داده شده بود به سمت حزب دموکراتیک خلق­ ها گرایش پیدا کرده است. بنابراین وجود حزبی با هویت کردی یکی از عوامل اصلی شکست حزب عدالت و توسعه در مناطق کردنشین ترکیه بوده است.

2-1-2- استانبول

شهری که 18 درصد کل آراء انتخابات ترکیه را در خود جای می­دهد همواره به ­عنوان یک عامل پیروزی حزب عدالت و توسعه در عرصه­ های گوناگون انتخاباتی بوده است. حزب عدالت و توسعه در استانبول از هر شش رأی یک رأی را از دست داده است. (2)

شهر استانبول با وجود جمعیت قابل توجه کردها و علوی­ هایی که در این دور از انتخابات با فاصله گرفتن از حزب جمهوری­ خواه خلق ترکیه به سمت حزب دموکراتیک خلق­ ها گرایش پیدا کردند نه تنها باعث شده حزب دموکراتیک خلق­ها به ­عنوان حزب سوم در استانبول مطرح شود بلکه توانسته 11 کرسی از این شهر را نیز به خود اختصاص داده و کلید ورود به پارلمان ترکیه را از این شهر بزند.

2-2- علل درونی AKP

2-2-1- قتل عام اولودره (روبوسکی)

در اواخر سال 2011 میلادی در منطقه­ کردنشین اولودره استان شرناخ ترکیه و در مرز اقلیم کردستان عراق، 34 کرد روستایی که 22 تن آن کودک بودند به­ خاطر بمباران هوایی جنگنده­های ارتش ترکیه کشته شدند. با وجود گذشت 3 سال از این حادثه تلخ هنوز حکومت و دولت ترکیه در خصوص محاکمه عاملین این بمباران هیچ اقدامی صورت نداده و پرونده این کشتار را مختومه اعلام کرده­اند. اگر کشتار اولودره را استارت افول حزب عدالت و توسعه در مناطق کردنشین ترکیه بدانیم زیاد به خطا نرفته­ ایم.

مصطفی کاراسو: اردوغان روند مذاکرات را به اتمام رسانده است

2-2-2- توقف در روند مذاکرات صلح

رجب طیب اردوغان رئیس­جمهور ترکیه در چند ماه اخیر سیاستی را آغاز کرد که برای حزب عدالت و توسعه گران تمام شد. اظهاراتی که با سخن مشهور "در ترکیه دیگر مسئله کردها وجود ندارد» آغاز شده و با انتقاد های شدید از روند مذاکرات ادامه پیدا کرد. در واقع هدف از این اظهارات نزدیک کردن حزب عدالت و توسعه به ملی­ گراهای ترک و دریافت آراء آنان در انتخابات بیست و پنجمین دوره پارلمان ترکیه بود. سیاستی که نتیجه عکس به بار آورد. نه ­تنها ملی­ گراهای ترک به حزب عدالت و توسعه نزدیک نشدند بلکه کردهای ترکیه نیز از این حزب فاصله گرفتند.

کوبانی عبرت­ انگیز بود!

2-2-3- تظاهرات پارک گزی و کوبانی

چیزی که در این دو تظاهرات برجسته شد خشونتی بود که حکومت ترکیه در سرکوب این دو تظاهرات از خود نشاند داد و موجب کشته شدن صدها نفر و زخمی شدن هزاران نفر دیگر گردید و تمام جامعه ترکیه را با علامت سوال بزرگی مواجه کرد که حزب عدالت و توسعه بعد از 12 سال اقتدار مطلق خود آیا در حال حرکت به سمت اقتدارگرایی و سیستم پلیسی است؟

روزنامه "لوموند" فرانسه با تکیه بر 46 مدرک

سازمان اطلاعات ملی ترکیه را به­ عنوان عامل ترور سه فعال زن پ.ک.ک معرفی کرده است

2-2-4- میت و ترور سه فعال زن کرد ترکیه در پاریس فرانسه

"سکینه جانسیز"، از موسسان حزب کارگران کردستان، "لیلا شایلمز"، عضو جنبش جوانان پ.ک.ک و "فیدان دوغان"، نماینده جامعه کردها در پاریس که 9 ژانویه 2013 در پاریس فرانسه به طرز مشکوکی ترور شده و هر 3 جان خود را از دست دادند. حکومت فرانسه در این اواخر در تحقیقات اطلاعات داخلی و خارجی خود از 46 مدرک رونمایی کرده است که بر اساس این مدارک سازمان اطلاعات ملی ترکیه (میت) عامل ترور سکینه جانسیز، فیدان دوغان و لیلا سویلَمَز معرفی شده است. (3)

2-2-5- حمایت از داعش

حمایت­ های آشکار و پنهان ترکیه از گروه اسلامی عراق و شام موسوم به داعش باعث نفرت مردمی از اقدامات این حزب شد. اقدامات حزب عدالت و توسعه در حمایت از گروه داعش اعتراض احزاب دیگر ترکیه را در پی داشت؛ به­ طوری که همه احزاب مخالف حزب حاکم به­ صورت آشکار مخالفت­ های خود را از این همراهی اعلام کردند و از عواقب خطرناک این حمایت­ ها نسبت به ترکیه و منطقه اعلام نگرانی کردند.

افت بی­ سابقه ارزش لیر

2-2-6- مشکلات اقتصادی

در چهار سال اخیر نرخ تورم، بیکاری و کاهش سرمایه ­گذاری­ های خارجی در ترکیه به بدترین وضعیت خود در 13 سال اخیر رسیده است. افزایش بیش از 400 درصدی قیمت بنزین و یا افزایش بیش از 500 درصد قیمت نان در ترکیه باعث به وجود آمدن نارضایتی­ های شدید در عرصه اقتصادی ترکیه شده است. در ترکیه در 5 ماه اخیر 105 هزار بنگاه درآمدی خرد، صنایع کوچک و کارآفرین به­ دلیل وضعیت بد اقتصادی اعلام ورشگستکی کرده­اند. نرخ بیکاری در 13 سال اخیر به بیش­ترین حد خود 11.2 درصد در این کشور رسیده است و رشد اقتصادی که در سال 2002، به 6.2 درصد رسیده بود در سال 2014 به 2.9 درصد سقوط کرده است. بدهی خارجی این کشور که در سال 2002 رقم 64 میلیارد و 533 میلیون دلار را نشان می­داد اما در سال 2014 به رقم 117 میلیارد و 697 میلیون دلار افزایش پیدا کرده است.

2-2-7- دخالت در سوریه

دخالت همه­ جانبه دولت ترکیه در کشور همسایه خود عواقب پیش ­بینی نشده­ای به ترکیه داشته است؛ به­ طوری که حدود یک میلیون و هشت­صد هزار پناهنده سوری در این کشور ساکن شده­اند که این امر خود موجب مشکلات بسیاری برای مردم این کشور شده است. از جمله مشکلات به ­وجود آمده در پی سکونت نزدیک به دو میلیون سوری در ترکیه مشکلات اقتصادی­، اجتماعی و اخلاقی است. چنین وضعیتی مردم ترکیه را نسبت به حزب حاکم بدبین کرده است.

اردوغان: ترکیه به­ سمت دیکتاتوری پیش نمی ­رود!

2-2-8- رجب طیب اردوغان و سیستم ریاست­ جمهوری

«کوبانی در حال سقوط است»، «در ترکیه مسئله کردها وجود ندارد» و «با تروریست­ ها بر سر یک میز مذاکره نخواهیم نشست»(3) سخنرانی حساس در برهه ­های زمانی مختلف که نتایج وخیمی برای حزب عدالت و توسعه برجای گذاشت. اظهارات اول که تظاهرات کوبانی در ترکیه را در پی داشت و اظهارات دوم و سوم که قهر جامعه کرد ترکیه را با حزب عدالت وتوسعه به بار آورد. در کنار این تأکید بیش از اندازه رجب طیب اردوغان به تغییر سیستم حکومت­ داری از پارلمانی به ریاست جمهوری نه­ تنها در منطقه کردنشین ترکیه بلکه در تمام کشور نگرانی­ هایی را دامن زد که افزایش قدرت و اختیارات رجب طیب اردوغان با در نظر گرفتن شخصیت اقتدارگرایانه وی چه آینده­ای را برای ترکیه به بار خواهد آورد. (4)

2-2-9- اشتباهات منطقه­ ای

روابط افراطی با عربستان و قطر و دوری از کشورهای مهمی چون مصر موجب ضربات جبران ناپذیری به ترکیه شده است. این اشتباهات بر اقتصاد ترکیه تأثیرات مخربی داشته است. علاوه بر آن وجهه منطقه ­ای ترکیه نیز خدشه­ دار شده است که این امر بر رأی­دهی مردمان ترکیه بی­ تأثیر نبوده است.

انفجار بمب در ساختمان­های مرکزی  HDP

2-2-7- حملات به میتینگ های انتخاباتی

حزب عدالت و توسعه به ­عنوان حکومت ترکیه نه ­تنها نتوانست در روند انتخابات امنیت احزاب سیاسی را تأمین کند بلکه در برخی موارد با اظهارات تحریک­ برانگیز باعث ایجاد حملاتی به مراکز و میتینگ­ های حزب دموکراتیک خلق­ ها شد. این حملات اعم از بمب­ گذاری­ ها، حملات مسلحانه و تخریب اموال حزب دموکراتیک خلق­ ها بود که بیش از 100 حمله در این زمینه به ثبت رسیده است.

اعتراض به تصویب بسته امنیتی

2-2-8- بسته جدید امنیتی

بر اساس این طرح، فرمانداری­ ها و مراکز پلیس اختیارات بسیار گسترده­ای در سرکوب تمام تجمعات به ­دست می­ آورد. این طرح در منطقه کردنشین ترکیه به ­عنوان منطقه­ ای که بیش­ترین تظاهرات و تجمعات در ترکیه را به خود اختصاص داده است به معنی بیزاری از سیاست­ های پلیسی حکومت ترکیه بود. (5)

عدم شناسایی هویت کردی

2-2-9- عدم دستیابی کردها به مطالبات اصلی

حزبی که سیزده سال حکومت را در اختیار داشت علی­رغم اقدامات بسیار زیاد در مناطق کردنشین مطالبات اصلی کردهای ترکیه که شامل: شناسایی هویت کردی در ترکیه، تصویب زبان کردی به­ عنوان زبان رسمی دوم، آموزش رسمی به زبان کردی و غیره بدون پیشرفت باقی مانده است.

نتیجه‌گیری

حزب عدالت و توسعه حزب حاکم سیزده سال اخیر ترکیه که همواره مورد حمایت کردهای ترکیه بود این بار با رقیب سرسختی به نام حزب دموکراتیک خلق­ ها روبه ­رو بود که توانست گوی سبقت از این حزب را در مناطق کردنشین ترکیه بگیرد. دیدبان معتقد است علاوه بر بازیگر جدید در عرصه رقابت­ های انتخاباتی، حزب عدالت و توسعه در چهار سال گذشته با اقدامات خود باعث آزرده خاطر شدن کردهای ترکیه شده است که این اقدامات باعث فاصله گرفتن کردهای ترکیه از این حزب شد. همچنین از اشتباهات بزرگ منطقه ای و حمایت از جانیان داعش که نقش پررنگی در ناکامی این حزب داشت به راحتی نمی توان گذشت.

منابع:

(1) http://hurriyet.com.tr/secim2011/default.html

(2) http://tnews.ir/news/567843415255.html

(3) www.kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=82153

(4) http://reazan.com/fa/news/4705

(5) www.kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=79469

مرتبط‌ها

بیشترین سقوط ارزش سهام وال استریت در یک روز

دولت آمریکا به کشتن شهروندان ایرانی افتخار می‌کند

مقابله با کرونا از منظر حکمرانی (1)

آمریکا برای آزادی مزدور اسرائیلی، دست به تهدید و ارعاب زد

افشای نام‌های جدید از شاهزادگان بازداشت‌شده

استیصال رسانه‌ای ائتلاف در یمن