به گزارش دیدبان به نقل از شهر، شاید بشود گفت یکی از بهترین دیالوگ‌های"چ"ی حاتمی‌کیا آنجایی است که بابک حمیدیان در نقش شهید اصغر وصالی خطاب به فریبرز عرب‌نیا که نقش دکتر چمران را بازی می‌کند، گفت: از اون موقعی که اومدید شما را بیشتر چمران بازرگان دیدم تا چمران خمینی... دکتر من نمی‌فهممت... .

آن دسته از افرادی که با تاریخ معاصر و انقلاب اسلامی آشنایی ندارند ارتباط دکتر مصطفی چمران با نهضت آزادی و بازرگان برای‌شان نامفهوم است، اینکه اصل ارتباط چیست و تا چه اندازه بوده است؟

قطعا همان‌طور که ابراهیم حاتمی‌کیا نیز عنوان کرده"چ" تنها یک قرائت شخصی از دکتر چمران بوده و وجود چنین دیالوگی در فضای فیلم میان اصغر وصالی با وی صورت گرفته است اما حقیقت ماجرا چیست؟ اینکه نهضت به اصطلاح آزادی(فرمایش حضرت امام) سال‌هاست و ابراهیم یزدی نیز مجددا و به تازگی سخن از ارتباط سازمانی و ارگانی دکتر مصطفی چمران با نهضت آزادی به میان آورده تنها در راستای مصادره یکی از چهره‌های محبوب و موجه انقلاب است برای تطهیرسازی از خود یا نه؟

ابراهیم یزدی دبیر کل نهضت آزادی که به تازگی گفته اسنادی دارد مبنی بر حضور دکتر چمران بعد از انقلاب اسلامی به عنوان عضو شورای مرکزی در نهضت آزادی و امضای وی پای صورت جلسات نیز وجود دارد، مهدی چمران برادر دکتر چمران را نیز اینگونه تهدید کرده است: انکار عضویت او(مصطفی) در نهضت آزادی نه به نفع ایشان است و نه به نفع آقای مهدی چمران. حرف‌های مهدی چمران متاثر از شرایط و فضای موجود است و هیچ سندیتی ندارد. هنگامی که نهضت آزادی در سال ۱۳۴۰ تشکیل شد ما ایران نبودیم، اما دکتر چمران، دکتر شریعتی، صادق قطب‌زاده، پرویز امین و من، نهضت آزادی خارج از کشور را تاسیس کردیم.

اما این اظهارات از سوی مهدی چمران بی‌پاسخ نماند. رئیس شورای شهر تهران با بیان اینکه من به صحبتی که دکتر یزدی کردند و بحثی که داشتند کاری ندارم و وی مسئله و جایگاهش جداست، گفت: قبل از انقلاب دکتر چمران در آمریکا زندگی می‌کرد و با یکسری تشکیلات مانند جبهه ملی ارتباط و فعالیت داشت که در زمان خود دارای ارزش بود.

وی به این موضوع اشاره می‌کند که بعد از رفتن دکتر چمران از آمریکا به اروپا، مصر و لبنان، نهضت آزادی شکل گرفته است و اصولا نهضت آزادی در کشورهای مذکور تشکیلاتی نداشت.

مهدی چمران با این اظهارنظر خود علنا یزدی را به بازخوانی تاریخ نهضت آزادی دعوت کرده و اینگونه عنوان می‌کند که بعد از رفتن دکتر چمران از آمریکا به اروپا، مصر و لبنان، تازه نهضت آزادی شکل می‌گیرد.

وی ادامه می‌دهد: دکتر در لبنان با سازمان‌های «حرکة المحرومین» و «سازمان امَل» همکاری می‌کرد و با توجه به مشغله‌های فراوان به مسایل ایران نمی‌رسید. مصطفی چمران با اعضای نهضت آزادی همکاری‌ و دوستی‌ داشت. اما بعد از انقلاب خود دکتر گفت و کاری به اسناد ندارم، می‌گفت که احزاب دورانش سپری شده است. دکتر فراتر از حزب و دوستی حزبی بود.

اما در این بین مهدی چمران به یک خاطره اشاره می‌کند. وی در گفته‌های خود به یکی از خیانت‌های نهضت آزادی در دوران جنگ اشاره می‌کند. البته حضرت امام نیز پیش از این چنین نظری را درباره آنان داشت. حضرت امام آن‌ها را متظاهر به اسلام، منحرف‌کننده جوانان و طرفداران جدی برقراری ارتباط با آمریکا خواند و فرمود که: ضرر آن‌ها، به اعتبار آن‌که متظاهر به اسلام هستند و با این حربه جوانان عزیز ما را منحرف خواهند کرد و نیز با دخالت بی‌مورد در تفسیر قرآن کریم و احادیث شریفه و تاویل‌های جاهلانه موجب فساد عظیم ممکن است بشوند، از ضرر گروهک‌های دیگر حتی منافقین این فرزندان عزیز مهندس بازرگان، بیشتر و بالاتر است.

این فرمایشات حضرت امام که طی نامه‌ای و در پاسخ به این سوال وزیر کشور وقت یعنی علی‌اکبر محتشمی‌پور که مکتوب از ایشان خواسته بود با توجه به اینکه "مسئولین نهضت با سمپاشی‌های خود نسبت به سیاستهای دولت، دفاع مقدس و جنگ، مساله برائت از مشرکین و فاجعه خونین مکه مکرمه، جهاد مالی و تصمیمات شورایعالی پشتیبانی جنگ و بالاخره فرمایشات اخیر حضرت امام روحی فداه راجع به حکومت و ولایت مطلقه، در جهت مبارزه و تضعیف نظام جمهوری اسلامی گام برداشته‌اند..." تکلیف نهضت آزادی را روشن کند، برای تاریخ ماند و تکلیف آن را برای همگان معلوم کرد.

اما در این بین بازخوانی برخی سؤالات پیرامون این گروهک می‌تواند جالب توجه باشد. مهدی چمران در خاطره خود از تصمیم بازرگان برای فروش جنگنده‌های اف ۱۴ در آن دوران خبر می‌دهد و می‌گوید: شهید چمران به مهندس بازرگان به عنوان استادش احترام بسیار می‌گذاشت اما وقتی که مهندس بازرگان می‌خواستند هواپیماهای «اف ۱۴ » را بفروشند به شدت مخالفت کرد.

رئیس شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: این نکته در خاطرات مقام معظم رهبری نیز هست. اولین باری که مهندس چمران را دیدند در همان‌جایی بود که دکتر جلوی مهندس بازرگان استدلال می‌کرد که جنگنده اف ۱۴ را نفروشید. حتی برای این مسئله به خدمت امام رفت. مهندس بازرگان معتقد بود که ایران با کشوری جنگ ندارد! دکتر معتقد بود ایران جنگ ندارد اما دشمنان ایران با ایران جنگ دارند. بنابراین باید قدرت دفاعی داشته باشیم اگر این قدرت را نداشته باشیم حتما با ما می‌جنگند.

وی ادامه داد: دکتر با پافشاری روی مواضع خود نگذاشت مهندس بازرگان جنگنده‌ها را بفروشد. این نشانه تاریخی را گفتم تا رفتار دکتر را در مواجهه با مسائل را یادآوری کنم که دکتر حزبی فکر نمی‌کرد و تاریخی و ملی فکر می‌کرد.

این گفته مهدی چمران می‌تواند سندی دیگر از عملکرد اشتباه نهضت به اصطلاح آزادی در دوران انقلاب باشد.

گفتنی است در همین دوران قرارداد خرید اف۱۶هایی که تعداد آنان به ۳۰۰ فروند می‌رسید با پیگیری‌های آقایان بازرگان و منتظری به صورت یکجانبه لغو و ایران حتی مجبور به پرداخت ۱۷ درصد کل مبلغ به عنوان جریمه به آمریکا می‌شود. این جنگنده‌ها توسط آمریکا به عربستان و اسرائیل فروخته شد و ما می‌بینیم که اکنون مهمترین نقش را در جنگ‌های هوایی با یمن و غزه بازی می‌کنند.