دیدبان: پس از تمدید حکم بازداشت شیخ علی سلمان دبیرکل جمعیت اسلامی الوفاق بحرین، مرضیه افخم سخنگوی وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران این اقدام رژیم آل خلیفه را محکوم کرد.[1] سردار حسین سلامی نیز در حمایت از جریان انصار الله یمن گفت: «انصارالله نسخه مشابه حزب الله در یک منطقه استراتژیک است».[2] تعامل و همکاری ایران و حزب الله لبنان در تحولات منطقه و نزدیکی روابط تهران – بغداد به عنوان مهمترین ادله رسانه های غربی- عربی مبنی بر سیاست خارجی شیعه ­گرای جمهوری اسلامی در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا مورد تأکید قرار می­گیرد. از سوی دیگر قدرت­ های فرامنطقه­ ای تلاش می­ کنند با پررنگ سازی گفتمان­ های دو قطبی شیعی- سنی، ایران را به شیعی­ گرایی در سیاست خارجی متهم کنند. 

در اینکه مدل جمهوری اسلامی به عنوان یک نظام دینی بر آمده از جامعه ­ای شیعی است، تردید وجود ندارد اما این ادعا که ایران در پی شیعه نمودن ملت­ های منطقه و مقابله با اهل سنت و دیگر ادیان الهی جای سوال و تامل است. اقدامات سی و شش ساله تهران در حوزه­ های داخلی و خارجی از الگویی ویژه در خصوص «سیاست­ه ای مذهبی جمهوری اسلامی» خبر می­دهد.

سیاست انصاف و عدالت با سایر ادیان

جمهوری اسلامی از ابتدای پیروزی انقلاب تلاش کرده تا ایرانیان غیر مسلمان در سایه حکومت دینی با امنیت و آسایش زندگی کنند. به فرموده مقام معظم رهبری «در دوران اسلامی و جمهوری اسلامی، تعرّض به غیر مسلمان از سوی مسلمان­ها هیچ سابقه‌ای ندارد. همان جوان حزب‌اللّهی تند و داغ هم هرگز به خودش اجازه نمی­ دهد که به یک غیر مسلمانی تهاجم و حمله بکند و مانند اینها»[3]. ایشان با اشاره به عدم آزادی و امنیت جانی مسلمان در کشورهای اروپایی و آمریکا، ریشه این رویکرد جمهوری اسلامی را آموزه­های اسلامی دانسته­اند و می­فرمایند: «ما از اسلام آموخته‌ایم که باید با پیروان ادیان دیگر با انصاف و عدالت برخورد کرد؛ این حکم اسلام به ما است».[4]

مبارزه با فرق مذهبی دست­ساخت و جعلی

هر چند جمهوری اسلامی فضای امن و آرامی را برای پیروان ادیان الهی فراهم آورده اما سیاست مذهبی کشورمان در خصوص ادیان و به عبارت بهتر فرقه ­های جدیدالظهور شکل دیگری دارد. از آنجایی که این فرق جعلی بدون توجه به فلسفه ادیان الهی، تنها به منظور پیشبرد اهداف سیاسی­­- امنیتی دولت­ های غربی به وجود آمده ­اند، در نگاه جمهوری اسلامی اساساً یک جریان دینی به شمار نمی ­روند. فرقه ضاله بهائیت که نطفه نامشروع آن حاصل همکاری سرویس­های امنیتی انگلیسی- صهیونیستی است سال­هاست تلاش دارد تا در چهره یک جریان مذهبی اقدامات خود را در ایران توسعه دهد. اما جمهوری اسلامی بدون هیچ گونه مماشات و پنهان­ کاری، بنیان بهائیت را مورد سوال قرار داده و با اقدامات امنیتی – فرهنگی در داخل کشور مقابله می­ نماید.

تأکید بر گفتمان وحدت

محور اصلی سیاست داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک دولت شیعی در قبال مذاهب چهارگانه اهل سنت، تاکید بر گفتمان وحدت­ گرایی است. رهبر انقلاب اسلامی که پیشتر نیز فتوای «حرمت اهانت به بزرگان اهل سنت» را اعلان کرده بودند، ریشه بسیاری از مشکلات را جامعه اسلامی را تفرق و چند دستگی می­دانند.

ایشان با اشاره به ثمرات گفتمان وحدت ­می­ فرمایند: «ما مسلمان­ ها خیلی از هم دور شدیم؛ سیاست­ ها در این زمینه، تلاش متأسّفانه موفّقی انجام دادند که مسلمان­ ها را، د­­­ل­های گروه‌های مسلم را از یکدیگر جدا کنند. امروز به وحدت احتیاج داریم... اگر ما با هم باشیم، کشورهای اسلامی، ملّت­های مسلمان - سنّی و شیعه و فِرق مختلف تسنّن و تشیّع - با یکدیگر دل­هایشان صاف باشد، نسبت به یکدیگر سوءظن نداشته باشند، سوءنیّت نداشته باشند، به یکدیگر اهانت نکنند، ببینید در دنیا چه اتفاقی خواهد افتاد؛ چه عزّتی برای اسلام درست خواهد شد! وحدت؛ وحدت»[5]. همانطور که گفته شده این وحدت­گرایی با مذاهب اصلی اهل سنت بوده و تفکرات وهابی را که حتی مورد قبول اهل سنت نیست در بر نمی­گیرد. از این رو است که نمی­توان انتظار داشت که ایران بدعتی به نام وهابیت را در دایره وحدت­ طلبی خود ببیند.

حمایت از همه جریان ­های معارض رژیم صهیونیستی

به دلیل آنکه رژیم اسرائیل به عنوان رژیم جعلی، سفاک و ظالم در تعارض آشکار با ارزش­های انقلاب اسلامی است، دولت و ملت ایران رژیم صهیونیستی را غده­ای سرطانی منطقه می­دانند و برای نابودی آن از هیچ تلاشی فروگذاری نمی­ کنند. از این رو هر گروه یا جریانی چه شیعه و چه سنی، مسلمان و یا غیر مسلمان در مقابل این رژیم ایستادگی کرده و با آن بجنگد از حمایت بهره ­مند خواهد شد. تهران در این مبارزه به دور از تعصبات مذهبی برخی دولت­های منطقه، از گروه­ های سنی مذهب همچون حماس و جهاد اسلامی بشدت حمایت کرده است؛ مساله­ ای که این روزها به عنوان محور مقاومت شهرت دو چندان یافته است.

کنترل و مهار گروه­های شیعه لندنی

نکته جالب توجه در سیاست مذهبی حکومت شیعی ایران، کنترل و مهار گروه­ ها و جریانات شیعی تفرقه افکن و افراطی است که به عنوان «شیعه لندنی» شهرت پیدا کرده­اند. این گروه که خبرهایی از ارتباط غیر مستقیم آنها با سرویس­ های امنیتی فرا منطقه­ ای نیز منتشر شده، بدون توجه به ضرورت وحدت در مواجه با جبهه کفر، تنها در صدد ایجاد نفرت­های مذهبی و اختلافات دینی هستند. جمهوری اسلامی در چارچوب راهبرد کلان خود نمی­ تواند نسبت به این گروه­ های حاشیه­ای بی تفاوت باشد بلکه بر خود فرض می­ داند تا تاثیرات مخرب این عناصر را با صرف هزینه­ های مادی و معنوی تا حدی مهار کند.

تقویت تمام گروه­ های مذهبی مخالف نظام سلطه

یکی دیگر از مواردی که جمهوری اسلامی اجازه نمی­ دهد تا خط‌کشی­ های مذهبی مانع حمایتش از جریان­های دینی و مذهبی دیگر شود نقطه­ ای که یک گروه مسلمان یا غیر مسلمان، شیعی و یا سنی در مقابل نظام سلطه قد علم می­کند. تجربه سه دهه گذشته نشان می­ دهد که جمهوری اسلامی با توجه به جهت­ گیری کلی خود در این زمینه از گروه­ های غیر شیعی و حتی غیر اسلامی مخالف نظام سلطه حمایت شایانی کرده است.

نتیجه‌گیری

هر چند جمهوری اسلامی ایران به اصول حقه مذهب شیعه باور و اعتقاد دارد و به همین علت نظام سیاسی- فرهنگی خود را در چارچوب آن طرح‌ریزی و پیگیری کرده است اما عملکردهای گذشته به خوبی گویای آنست که جهت­گیری مذهبی در ایران فراتر از تعصبات و جمود فکری است. به نظر دیدبان در واقع رهبران انقلاب اسلامی مبتنی بر اسلام ناب محمدی ^{(صلی­ الله علیه و آله)} فضای امنیت و آسایش را برای تمام پیروان ادیان و مذاهب الهی فراهم کرده­اند. حضرت امام خمینی و مقام معظم رهبری با دیدی فراتر از تعصبات مذهبی، میدان منازعه را نه اختلافات مذهبی میان شیعه و سنی بلکه میان دو جبهه مستضعفین و مستکبرین می­بینند. شاید به همین علت بود که مقام معظم رهبری فرمودند: «کمکی که جمهوری اسلامی به برادران خود در دنیای اسلام تا امروز کرده است، اغلب کمکی بوده است که به برادران اهل سنّت کرده است»[6]. حالا سوال اینجاست که رسانه­ های غربی عربی با کدام ادله سیاست دولت ایران را شیعی گرا و بی­توجه به حقوق اقلیت­ ها می­خوانند.