دیدبان: جنگ سوریه را می توان از منظری دیگر، رقابتی جدی بین گروه‌های تروریستی دانست. در زمانی که با فروکش کردن شعله‌ی جنگ در افغانستان و عراق، گروه‌های تروریستی به سمت گوشه‌گیری و انزوا در حرکت بودند، کشورهای به ظاهر مدعی دموکراسی بار دیگر زمینی جدید را برای عرض اندام گروه‌های تروریست از ملیت‌های مختلف ایجاد کردند تا با گزینش از میان آنها پیمانکاران طرح‌های جدید خود را انتخاب کنند. در این زمین رقابت اما به شکل دیگری در بین همین گروه‌ها در جریان بود. هر گروهی که می‌توانست به آرمان‌های مد نظر کشورهای ایجاد کننده‌ی این زمین بازی نزدیکتر شود می‌توانست به مجری سیاست‌های آنان تبدیل شده که این خود به معنای کسب قدرت و ثروت و بقای بیشتر برای این گروه‌ها قلمداد می‌شد.

نشان دادن چهره‌ای وارونه از اسلام در جهان، خشونت و جنایت بی حد و مرز، قدرت نظامی، قدرت رسانه ای و برتری در میدان نبرد از ویژگی هایی بود که می توانست برای هر گروهی به عنوان امتیازی ویژه محسوب شود.

داعش، موج سوم گروه‌های تکفیری

داعش (دوله الاسلامیة فی العراق و الشام) را می توان نسل سوم گروه‌های تروریستی فعال در سوریه دانست. در ابتدای ناآرامی‌های سوریه، این ارتش آزاد بود که با پشتیبانی کشورهای منطقه‌ای مانند ترکیه، قطر و فرامنطقه‌ای مانند برخی کشورهای اروپایی و آمریکا، در خط مقدم مبارزه با نظام بشار اسد قرار داشت. با گذشت زمان و با عدم موفقیت این گروه در رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده، شاخه‌ی دیگری از القاعده این بار در سوریه با نام جبهه النصره لاهل الشام ظهور پیدا کرد و دور جدیدی از فعالیت های تروریستی بر علیه مردم و نظام سوریه را در آغاز کرد. با ورود برخی گروه‌های جبهه‌ی مقاومت به تحولات سوریه، بار دیگر این نیروهای سوری بودند که ابتکار عمل را در دست گرفتند. با ادامه‌ی درگیری‌های ارتش و مردم سوریه در جبهه‌های متعدد، هر روز گروه‌های جدیدی زیر مجموعه‌ی دو گروه کلی ارتش آزاد و القاعده، اعلام موجودیت می‌کردند. در این بین یکی از همین گروه‌های تروریستی با تسلط بر برخی مناطق و پیروزی در چندین جبهه و با تبلیغات گسترده‌ی رسانه‌ای توانست نام خود را بر سر زبان‌ها بیندازد. دوله الاسلامیه فی العراق و الشام (داعش) نامی بود که این گروه برای خود انتخاب کرده بود. این گروه که از سال 2006 در مناطق غربی و در استان الانبار عراق شکل گرفته بود، توانست خیلی زود نظر مثبت برخی کشورها را به خود جلب کند. با جلب حمایت‌های مادی و معنوی، نوار پیروزی‌های این گروه ادامه یافت و سیر صعودی به خود گرفت. سال 2013 این گروه که تا آن زمان توانسته بود به موقعیت مناسبی در بین گروه‌های تروریستی دست یابد، با باز تعریف در سازمان خود، طی اعلامیه‌ای جدایی خود از القاعده و شاخه‌ی آن در سوریه –جبهه النصره – را اعلام کرد.

الرقه، گام اول در رویای تروریست‌ها

پس از اعلام جدایی از القاعده، داعش به دنبال اعلام خلافت اسلامی، عملیات‌های خود را در مناطق مختلف سوریه شدت بخشید. شعار خلافت اسلامی توانسته بود بسیاری از تروریست‌ها را با ملیت های گوناگون گرد هم جمع کند. از طرفی بازوی رسانه‌ای داعش نیز برای جذب این افراد دست به تبلیغات وسیعی زده بود. اولین گام این گروه تروریستی در ماه رمضان امسال با حمله به مقر لشکر 17 ارتش سوریه مستقر در اطراف شهر الرقه آغاز شد. پس از فتح این مقر داعش به دنبال پاکسازی استان رقه از نیروهای نظام سوریه، حمله به پادگان تیپ 93 ارتش سوریه را آغاز کرد و توانست این مقر را نیز به تصرف خود درآورد. آخرین مقر موجود برای نظام سوریه در رقه، فرودگاه نظامی طبقه در جنوب شهر طبقه در استان رقه قرار داشت که بعد از سلسله نبردهای سنگین بین این دو طرف به تصرف داعش در آمد تا استان رقه به طور کامل تحت سیطره‌ی داعش قرار بگیرد. در این عملیات‌ها داعش توانست بر بخشی از مهمات سبک و سنگین موجود در این پادگان‌ها دست یابد که در عملیات‌های این گروه در نقاط دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. این در حالی است که هم اکنون در سوریه، بخشی از استان دیرالزور، حسکه و حلب نیز در اختیار این گروه تروریستی قرار دارد.

غافلگیری در عراق، تصرف موصل

گرچه پیش بینی می‌شد با پیروزی نوری المالکی اقدامات تروریستی در عراق روی دهد و با توجه به اینکه درگیری‌های پراکنده‌ای در برخی مناطق الانبار و نینوی وجود داشت، اما یورش ناگهانی نیروهای داعش و ضعف نیروهای مدافع در پاسخگویی به این حملات باعث شد، این گروه تروریستی بتواند در ظرف مدت کوتاهی به سرعت با پیشروی های سریع، خود را به نزدیکی شهر بغداد برساند. تصرف بخش عظیمی از استان الانبار و نینوی و بخشی از استان صلاح الدین، از جمله شهرهای موصل، فلوجه و... داعش را در شعار دولت اسلامی خود جسورتر کرد. با تصرف این مناطق داعش خلافت به ظاهر اسلامی خود را اعلام و قوانین خود را بر شهرهای تحت اشغال خود حکم فرما کرد.

اقتصاد تروریستی

امروز علاوه بر کمک‌های غیر مستقیم برخی کشورهای عربی منطقه و آمریکا و رژیم صهیونیستی، این گروهک تروریستی، از برخی طرق دیگر نیز اقدام به تامین هزینه برای ادامه‌ی فعالیت‌های تروریستی خود می‌کند. تنها در سال 2013 این گروه تروریستی بالغ بر 45 میلیون دلار را از راه گروگانگیری بدست آورد. علاوه بر این طی سیطره‌ی این گروه تروریستی بر بخشی از مناطق نفتی در سوریه و عراق؛ و با کمک برخی کشورهای منطقه و حمایت برخی کشورهای غربی، با ادامه عملیات استخراخ نفت، ماهانه بالغ بر 40 میلیون دلار نیز از راه فروش نفت این کشورها که خود نوعی چپاول و دزدی محسوب می گرد، بدست می آورد. لازم به ذکر است کشور ترکیه با ایفای نقش واسطه در این دزدی آشکار نفتی، نقش بسزایی را در رسیدن این گروه تروریستی به سودی گزاف ایفا می کند.

تجمع مردم برای دیدن مجازات مخالفان داعش در منبج

سایه ای شوم بر سر اهالی شهرهای در اختیار داعش

 آنچه در شهرهای تحت سیطره‌ی داعش در حال گذر است را شاید نتوان زندگی عادی دانست تا بتوان گفت زندگی عادی مردم در جریان است. اخبارهای رسیده از این شهرها حاکی از شیوع بحران های متعدد و درگیری‌های دامنه دار بین مردم و این گروه و حتی اعضای این گروه با یکدیگر است. ایجاد دادگاه‌های به ظاهر شرعی پوشش خوبی بود که داعش توانست با کمک آنها بسیاری از مخالفین خود را به اسم اجرای حد و احکام شرعی از صحنه خارج کند. گروهان ها و دسته های متعدد هر کدام حال برای خود سهمی قابل توجه را طلب می کنند و در این تنها مردم هستند که وجه المصالحه قرار گرفته و مال، جان و ناموسشان برای افزون طلبی این افراد به خطر میافتد. چندی پیش در پی فرار کارمندان دولتی شهر موصل از این شهر، از ترس جان خود، ادارات و تصفیه خانه‌های آب شهر موصل به تعطیلی کشیده شد. این اولین بحرانی بود که داعش حتی برای رفع آن زحمتی را متوجه خود نکرد تا آمار مرگ و میر ناشی از نبود آب سالم در بین کودکان شهر موصل به بیشترین میزان خود برسد و این در حالی بود که قیمت بالای آب شرب سالم در این شهر، آن را فقط در دسترس برخی افراد ثروتمند و با نفوذ قرار داده بود. شیوع بیماری‌های مختلف به دلیل کمبود امکانات دارویی نیز به امری شایع در این شهرها بدل شده است. بیمارستان‌های شلوغ و بدون دارو که اولویت اصلی آنها رسیدگی به مجروحین داعش است، یکی از عوامل اعتراضات مردمی به حضور این تروریست‌ها در برخی شهرهای عراق و سوریه بوده است. دستگیری‌های متعدد به دلایل واهی نیز این روزها به امری بدیهی در این شهرها تبدیل شده است. همانگونه که اعدام‌های میدانی متعدد را می توان جزو حوادث روزمره‌ی این شهرها دانست. اجبار مردم به کمک مادی و معنوی به داعش نیز در قالب جمع آوری خمس و زکات و مالیات، از جمله فعالیتهای داعش در شهرهای تحت سیطره ی خود است. در پی این بحران ها، هرگاه صدای اعتراضی از میان مردم یا بزگان شهر شنیده شود، به خشن ترین شیوه خاموش می شود تا مبادا دامنه ی اعتراضات گسترده شود. درگیری با چند قبیله از عشایر عراق در مناطق تحت اشغال داعش نیز گواهی بر همین برخوردها است.

آماری درباره "ولایت حلب"؛

5 شهر، 450 روستا، 1.2 میلیون نفر جمعیت، 10 هزار کیلومتر مربع مساحت و 130 کیلومتر مرز

نتیجه گیری

شاید درابتدا، داعش توانسته بود با شعارهای به ظاهر اسلامی خود، برخی از مردم را فریفته و به دور شعارهای خود جمع کند، اما به نظر دیدبان امروزه با آشکار شدن ادعاهای واهی و بی اساس آنها مبنی بر تشکیل دولت اسلامی و اجرای قوانین اسلام، شاهد رشد روزافزون اعتراضات مردمی به حضور این گروه در برخی شهرهای عراق و سوریه هستیم و این در حالی است که هنوز یکسال از تسلط داعش بر بیشتر این شهرها نمی‌گذرد.