به گزارش دیدبان به نقل از افکار، فساد اقتصادی جزو مسائل و مشکلات بسیاری از نظام های دنیا است که متاسفانه در ایران نیز وجود دارد. چندی پیش با برگزاری همایش ارتقای سلامت اداری و مقابله با فساد برگزار شد که مقام معظم رهبری در مرقومه ای تاکید کردند " نفس اهتمام آقایان به امر مبارزه با فساد را تحسین می‌کنم، لکن این سمینار و امثال آن بناست چه معجزه‌ای بکند؟ مگر وضعیت برای شما مسئولان سه قوه روشن نیست؟ " در این خصوص با دکتر یحیی آل اسحاق رئیس اتاق بازرگانی تهران گفت و گو کردیم که وی معتقد است به جای داد و بیداد کردن برای مبارزه با فساد اقتصادی و حرف زدن، باید این فساد را ریشه یابی کرد.

چرا فساد اقتصادی در ایران وجود دارد؟
مفاسد اقتصادی یکی از چالش ها و غده های چرکی در جمهوری اسلامی است که تنها مختص به ما نیست بلکه در همه جای دنیا نیز وجود دارد اما از نظام جمهوری اسلامی انتظار دیگری وجود دارد و دوما اینکه مقدار و اندازه و شکل اش هم مساله است.

باید قبول کرد که یکی از مشکلات اساسی در کشور مفاسد اقتصادی هستند و همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند روز به روز به جای اینکه کمتر شود زیادتر می شود. زمانی فساد اقتصادی در کشور ۲۰۰ میلیون بود و الان پرونده سه هزار میلیاردی مطرح است و این نشان می دهد درست حرکت نشده و نتیجه اش هم اینگونه شده است.

چرا فساد روز به روز افزایش پیدا کرده است؟
اینکه باید ببینیم چرا واقعا اینگونه شده است، آیا عزم نیست و یا با مفاسد برخورد نمی کنیم. این در حالی است که ما مفسد را تا پای اعدام هم بده ایم و خیلی ها اعدام کردند و برخوردهای تند هم انجام شده و اینکه هنوز فساد اقتصادی وجود دارد به این دلیل است که درست ریشه یابی نشده است.

در هر حادثه اولیه احساس وجود دارد و مرحله دوم ادراک است. مثلا اگر در جایی ترافیک می بینیم همه می بینند که ترافیک است. این مساله احساس است، اینکه چرا ترافیک شده باید ریشه یابی کرد و با ریشه یابی می توان به نتیجه رسید و ترافیک را کم کرد. اینکه فقط بگوییم به یک شکلی ترافیک را کم کنید که فایده ای ندارد باید ریشه یابی کرد و راه حل ارائه داد.
تنها مرحله احساس برای فساد کافی نیست بلکه برای مقابله با فساد باید ادراک داشت.

برای ادراک فساد چه باید کرد؟
ما سه مرحله داریم ۱- رانت ۲- رانت ساز ۳- رانت خوار همانطور که فساد و فسادساز و مفسد داریم. همواره با حلقه آخر که مفسد و یا رانت خوار بوده برخورد شده است و باید هم برخورد کرد ولی فضایی که باعث به وجود آمدن فساد اقتصادی می شود را باید درست کرد.

مثل این می ماند که به جای اینکه جلوی فضای میکروب ساز را بگیریم فقط به معالجه بیماران بپردازیم، هر چه قدر هم این کار را انجام دهیم باز بیمار به وجود می آید. مشکل اصلی این است که فضای فساد ساز را واکاوی نکرده ایم.
تا زمانی که فضای فساد ساز برخورد نکنیم این فساد اقتصادی روز به روز به جای کاهش افزایش پیدا می کند.

آیا به همین دلیل است که مقام معظم رهبری تنها از برگزاری همایش ها برای مقابله با فساد اقتصادی گله دارند؟

بله، این که فقط هیاهو کرد که باید با فساد اقتصادی برخورد شود فایده ای ندارد. باید چرایی به وجود آمدن فساد اقتصادی را پیدا کرد.
چرایی این فساد به دلیل نوع ادبیات و فضایی است که در زمینه مسائل اقتصادی داریم. متاسفاه با بروکراسی و نظامی که در فضای اقتصادی ایجاد کرده ایم باعث دبه وجود آمدن فساد است.

یکی از فضاها به نظر می رسد نظام بانکی باشد، چرا نظام بانکی کشور اصلاح نمی شود؟

سیستم بانکی در کشور ذات اش فساد ساز است. وقتی اختیارات تصمیم گیری برای سیاستگذاری و اعمال را به چند نفر دهند که اختیار کامل دارند مانند اینکه فردی مجوز دارد تسهیلات را بدهد و نوع قوانین و مقررات هم قابل تفسیر است و این باعث به وجود امدن فساد در سیستم بانکی می شود.
در مالیات نیز تشکیلات تشخیص مالیات گذاشته شده است که در قوانین می توان به یک بخشنامهو یا قانون و در مقابل دیگری به قانون دیگری استناد کند و در این صورت فساد اقتصادی و رشوه به وجود می آید.
الان سی سال است فقط با مفسد اقتصادی برخورد می شود اما باید قوانین و مقرراتی که باعث به وجود امدن فساد می شود را درست کرد.

باید قوانین را بازنگری کرده و عمیق تر بررسی کنند. وقتی بروکراسی را زیاد کرده ایم ، فرد به جای اینکه این مراحل را طی کند با پرداخت رشوه کار خود را حل می کند. چرا باید قوانین دست و پا گیر وجود داشته باشد که تاجر دست به کالای قاچاق بزند.

وظیفه دولت در مبارزه با مفاسد اقتصادی چیست؟
دولت باید این قوانین و بخشنامه ها و بروکراسی اداری را درست کند تا زمینه ایجاد فساد از بین رود. متاسفانه تا زمانی که این عوامل فساد ساز از بین نرود نمی توان با فساد اقتصادی برخورد جامع کرد. با داد و بی داد کردن کار درست نمی شود.

تا چه میزان برخورد با فساد اقتصادی در دولتها را بازی های سیاسی می دانید؟

بدترین مساله این است که یک موضوع فنی را سیاسی کنیم و این نقطه مرگ کار است. جریانات سیاسی کوتاه مدت است و اصل قضیه را از بین می برد. فساد اقتصادی به دلیل اینکه حساس است و برخی ها ان را بزرگ می کنند و نظر مردم را جلب می کند باید ریشه مفاسد اقتصادی را پیدا کرد و این غده سرطانی را از ریشه درمان کرد.