دیدبان: مبارزه با فساد اقتصادی یکی از موضوعاتی است که در سالهای اخیر همواره مورد توجه مردم قرار داشته است. چندی پیش زمانی که اسحاق جهانگیری برای همایشی با این مضمون از مقام معظم رهبری درخواست پیامی داشتند، رهبر معظم انقلاب مرقومه ای دادند که به گفته کارشناسان تذکری جدی به سوه قوه کشور بود .

به گزارش افکارنیوز ، در این خصوص با اسدالله بادامچیان مشاور رئیس قوه قضائیه در زمان آیت الله یزدی به گفت و گو نشستیم.

نظر شما راجع به مرقومه اخیر مقام معظم رهبری به همایش مبارزه با فساد چه بود؟ چرا ایشان تاکید کردند باید مبارزه با مفاسد ملموس شود؟
در باره چنین همایشی آقا صحیح فرمودند، باید عزم برای ریشه کنی باشد. همایش بگذارند که چه؟ اینقدر همایش در این سالها گذاشته شده، تمام ابعاد و راههای مختلف و علل و عواملشان مطرح شده است که دیگری نیازی به تکرار مکررات نیست.
به جای اینها مشکل را حل کنند، روند طولانی اداری و کاغذبازی یا بوروکراسی را تمام کنند. باید در رأس هر اداره یک بازرسی محکم باشد. در کشور دیوان محاسبات داریم. دیوان محاسبات ما با اقتدار به صحنه بیاید، نه اینکه به ریزها و فرعیات بپردازد، باید به کلان بپردازد. باید بازرسی کل کشور مقتدرانه به صحنه بیاید. در هر دستگاهی دستگاه نظارت داریم. در مجلس شورای اسلامی، رئیس مجلس یک معاون نظارت دارد. این معاون محکم به صحنه بیاید.

طبعاً هر نوع اقدام عملی یا گفتار یا برنامه ریزی یا اجرا در مورد مبارزه با همه مفاسد یا بخشی از مفاسد انجام شود، مورد حمایت و استقبال همه قرار خواهد گرفت، اما آنچه که در این میان مطرح است، این است که نتیجه چه میشود؟
زمانی که همایش گذاشته شود و بعد هم مفاسد از هر نوع مالی، سیاسی، اخلاقی و اجتماعی ادامه داشته باشد، طبعاً برای مردمی که نظام، امام، ولی فقیه و مسئولان اصلی سلامت اند، خیلی سخت خواهد بود.

نکته مهم در مسئله مبارزه با مفاسد نتیجه آن است. در این باره آنچه که باید مورد توجه قرار بگیرد، تحلیل صحیح است، نه فقط احساسی صحبت کردن. اولین مسئله این است که مفاسد موجود در کشور ما کدامند؟
دومین نکته اینکه علل و عوامل اصلی هر یک از این مفاسد پدیدآمده چیست؟ سوم اینکه ریشه یابی و عمل برای براندازی مفاسد چگونه باید باشد، چگونه به نتیجه برسد و چگونه مراقب شود که دیگر تکرار نشوند؟

حال با توجه به این ملاحظات باید بررسی کرد که اوضاع جامعه ما چگونه است. یک نکته پنهانی وجود دارد که سعی در سیاهنمایی نظام کشورمان دارد و به گونه ای رفتار میکند که همه جا مفسده و فساد است و مسئولین ما اهل فلاح و سِداد نیستند. این نکته بسیار مهمی است و باید بدان توجه کرد، زیرا تمام رسانههای معاند و دشمنان ما در داخل و خارج به آن میپردازند و آن را بزرگنمایی میکنند. به همین علت است که تا موردی پیش میآید، رسانه های بیگانه و برخی رسانه های معاند و مسئله دار داخل خیلی به این موارد میپردازند. مخالفین در هر حکومت و دولتی طبیعتاً نکات منفی را مطرح و سعی میکنند نکات مثبت را ندیده بگیرند، اما ربطی به مفاسد ندارد. مفاسد امر کلانی است که هر انسان عاقلی چه منتقد و چه مخالف یا موافق باشد، باید سعی کند آن را ریشه کن کند و نگذارد ظهور یابد. می توان گفت بشری که دچار نفسانیات است خالی از فساد نخواهد بود.

مواقعی هست که فکر میکنیم یک جامعه دقیقاً به جایی میرسد که حتی یک فساد هم در آن رخ نمیدهد. اینطور نیست. برای اینکه بشر در این دنیا دارای اختیار است و هم میتواند انسان پاک و خوبی باشد و هم میتواند انسان ناپاک و پلیدی شود. فساد از بین نمیرود، چون دنیا، دنیای امتحان الهی است. موقعی که با مرحوم شهید آیتالله دکتر بهشتی کار میکردیم، به این رسیدیم حتی در حکومت معصومین و حکومت امام زمان(ع) هم این نوع مفاسد رخ خواهد داد، ولی چون حکومت عدل است، اولاً جلویش را میگیرد و زمینه پیدایش مفاسد را از بین میبرد. ثانیاً وقتی مفاسد پدید میآید به سرعت مطابق با عدالت با آن برخورد میکند.


یعنی فارغ از هیاهویی که رسانه های بیگانه انجام میدهند، در داخل هم بیش از آنکه فساد هست، بدان میپردازند؟
همینطور است که به نقاط مثبت و شخصیتهای پاک ما که یک عمر با پاکی زندگیکنند، اشاره نمی شود، اما در مقابل تا حادثه ای پیش میآید آن را به همه تعمیم میدهند. نباید اجازه بدهیم حتی یک فساد انجام شود و باید حساسیت جامعه را حفظ کرد. همهمان باید در مقابل هر گونه فساد کوچک یا بزرگش حساس باشیم، اما نباید به سیاهنمایی بینجامد.

بخش دیگر دروغ سازیهاست، مثلاً مرحوم آقای عسگراولادی همه عمرش در پاکی، صداقت و سلامت زندگی کرد و وصیت اش هم مشخص است که سهم امام بدهکار نیستم، چون درآمد ندارم، ثلث ندارم، چون یک خانه بیشتر ندارم، اما دشمنان و مخالفین انواع و اقسام شایعه‌‌پراکنیها، دروغها و تهمتها را زدند، ولی ملت متوجه شدند که چه انسان پاک و خدومی بود که با اینکه میلیاردها تومان پول در اختیارش بود و به محرومین و مستضعفین کمک و رسیدگی میکرد، خودش پاک و سالم زیست.

منظور مقام معظم رهبری چه بوده است؟
نه، منظور آقا چیز دیگری است. باید ببینیم آیا نظام جمهوری اسلامی فسادستیز است یا خدای نکرده زمینه ساز فساد است؟ نظام لیبرال دموکراسی و سرمایهداری غرب فسادآور است. نظام کمونیستی به خاطر بد بینی، مادیات و شهوات فسادآور است، لذا هم در نظام کمونیستی گذشته شوروی فساد بوده است و الان در نظامهای کمونیستی میبینید که اعدام هم میکنند. اما نظام اسلامی فسادستیز است و سعی میکند با عقل، درایت و معنویت مفاسد را از بین ببرد.

پس نظام جمهوری اسلامی و ولایت و امامت ضد فساد است. حالا در این زمینه بررسی کنیم که چقدر مسئول داریم و آیا مسئولین ما از هر گروه سیاسی دچار مفاسد هستند یا نه؟ مثلاً رؤسای جمهور یا مسئولان گذشته خدای نکرده چند تایشان اهل خلاف بودند و چند تایشان اینطور نبودند؟ به این ترتیب مشخص میشود چه تعداد انسانهای پاکی در این مملکت هستند. در مجلس ۲۹۰ نماینده داریم. چند تایشان خدای نکرده دچار مفاسدند؟

خیلی کم، چون در مجلس بودم این را میگویم. همینطور در مورد وزرا و مسئولین. پس این نشان میدهد بین مسئولانمان انسانهای پاک و خوب فراوان داریم. نظام هم هر جا مسئلهای رو میشود با آن برخورد جدی میکند. حالا نکته اینجاست که چرا با وجود این نظام و چنین مسئولین خوبی باز هم مفاسد پیدا میشود؟

علت اصلی وجود مشکلات و مفاسد در جامعه اسلامی ما چیست؟
باید علت را در چند نکته یافت و بدان اشاره کرد. اول اینکه وجود مشکلات اقتصادی جامعه است. وقتی در جامعهای مشکلات اقتصادی بروز مییابد مفاسد در آن رشد میکنند، اما وقتی تأمین معیشت صحیح مردم از راه حلال میسر میشود، چون روح و فطرت پاک انسانی دزد نیست و از بدیها، شهوات حرام، بیعفتی، ابتذال، زورگویی و ستم بدش میآید و مردم طبیعتاً سراغ مفاسد نمیروند. اگر جامعه سیاستهای صحیح اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را در پیش بگیرد که مردم از راه حلال اقناع شوند دیگر مشکلی پیش نمیآید و زمینه فساد از بین میرود و فسادگری که از نفسانیات و زیادهطلبیهایش فاسد میشود زود نمود مییابد و از بین میرود.

علت دوم ساختار است. اگر در قوه قضائیه دادرسی هست که وقتی کسی می خواهد پروندهای را بررسی کند، به جای قضای اسلامی که مستقیم به قاضی مراجعه میکند و قاضی با سبک امروز به سرعت به کارش رسیدگی و فسخ دعاوی میکند، دیگر زمینه برای فساد پدید نمیآید، اما وقتی کسی کاری دارد و دو سال شش سال و حتی ده سال طول میکشد، همین زمینه ساز فساد است و در این باره بحثی نداریم. اگر قوه قضائیه بخواهد مشکلات داخلیاش را ریشهکن کند، اولین مسئلهاش این است که سیستم قضایی غربزده را که مملو از تشریفات است به سیستم قضایی اسلامی تبدیل کند که به سرعت رسیدگی میکند و جایی برای رشوه گرفتن و دادن و سوء استفادههای دیگران باقی نمیگذارد.

یادم هست یک موقع برای سفر خارج و گرفتن گذرنامه چند ماهی طول کشید، طرف میخواست یک هفتهای برود کارش را انجام دهد و برگردد و نمیتوانست، ولی وقتی متوسل به رشوه میشد میتوانست گذرنامه اش را بگیرد. دولت وقت اعلام کرد سه روزه میتوانید گذرنامه بگیرید و قضیه رشوه در این مورد حل شد. وقتی طرف ظرف سه روز گذرنامه میگیرد، دیگر رشوه نمیدهد. مگر عده کمی که مشکلات و خلاف دارند و میخواهند خلافشان را ندیده بگیرند.

پس دو علت ایجاد مفاسد یکی اطاله کار و دیگری ساختار است.وقتی در دستگاه دولتی کار ارباب رجوع به سرعت راه بیفتد، مثلاً شخصی میخواهد یک مجوز صنعتی یا کشاورزی بگیرد و فوری مجوز را به او بدهند جایی برای رشوه باقی نمیماند.

سومین عامل مفاسد اخلاقی است. هیچوقت شهوات و نفسانیات از بین نمیروند. اگر کسی برای ارضای امور جنسی و شهوانیاش بهطور صحیح چاره شود، اقتدار دستگاهها در برخورد با کسی که تخلف میکند زیاد و سرعت رسیدگی هم خوب باشد، دیگر زمینه برای چنین مفاسدی وجود ندارد و طرف سراغ چنین مفاسدی نمیرود و این مفسده ریشهکن میشود.
آن سیستم غلط است. وقتی ازدواج طولانی مدت میشود و سن ازدواج بالا میرود، به خاطر روشهای غلط و طولانی مدتی که دور از اسلام است، به دلیل مشکلات اقتصادی موجود در جامعه، سیستم غلط آموزش و پرورش ما که از هفت سالگی تا نوزده سالگی به مدرسه میبرد، بعد هم طرف دانشجو میشود و بعد از آن هم بیکار است و تازه وارد اجتماع میشود و تا کار پیدا و ازدواج کند سن ازدواج بالا میرود، معلوم است مفاسد اخلاقی زیاد میشود. باید این مشکل را علاج کرد.

چهارمین دلیل مدیریت است. یک مدیریت پاک، متدین، قوی و قانونگرا و اسلامگرای متعبد اگر قاطعیت و اقتدار داشته باشد، فساد باقی نمیگذارد، اما یک مدیریت متدین و خوب وقتی اقتدار ندارد، در زیرمجموعه اش کارهای خلاف انجام میشود و خودش هم ناراحت و عصبانی است. چنین مدیری عرضه ندارد مشکلات را حل کند و یکی از عیب های مهم همین است.