دیدبان: گروهک «انصار بیت المقدس» با انتشار فایلی صوتی با «ابوبکر بغدادی» خلیفه خود خوانده داعش، اعلام بیعت کرد. پیش از این نیز این گروهک تروریستی با استقبال از اقدامات داعش در سوریه، عراق و لبنان به ویژه حمله به سفارت ایران در بیروت به شیعیان مصر هشدار داده بودکه در انتظار حوادثی مشابه در مصر باشند. این گروهک تروریستی که با انفجار لوله های انتقال گاز مصر به اردن و رژیم صهیونیستی در روزهای بعد از انقلاب 2011م خود را مطرح نمود، بتدریج دامنه فعالیت های تروریستی خود را به سرتاسر سینا و حتی شهرهای نا امن مصر رساند. بعد از عزل محمد مرسی از ریاست جمهوری رهبران انصار بیت المقدس به حمایت از وی برخواستند و هدف خود را مقابله با ارتش و نیروهای امنیتی مصر که در عزل مرسی و ریختن خون هواداران اخوان المسلمین شرکت داشته اند، اعلام کردند.

ابو ولید المقدسی: موسس گروهک انصار بیت المقدس

انصار بیت المقدس به عنوان بزرگترین و فعالترین گروه جهادی مصر در ابتدا توسط یک تبعه فلسطینی به نام «هشام السعیدنی» ملقب به «ابو ولید المقدسی» در نوار غزه تاسیس شد. وی که در اردوگاه «بریج» واقع در نوار غزه، در سال 1969م از مادری مصری و پدری فلسطینی متولد شده بود، در سال 2008م به سینا عزیمت کرد و هسته های مستقل جهادی در این منطقه را به بیعت با خود فراخواند. سپس به غزه بازگشت و جماعت انصار بیت المقدس را با عضویت افرادی از اردن، فلسطین و مصر پایه گذاری کرد. در این برهه از زمان، السعیدنی به دلیل اختلافاتی که با حماس داشت، توسط عناصر این جنبش بازداشت شد، اما مدتی بعد با کمک دوستانش از بازداشتگاه حماس گریخت و مجدداً عازم سینا شد. وی هسته مرکزی انصار را به عنوان چهره جدیدی از جماعت تکفیری «التوحید و الجهاد» به رهبری "خالد مساعد" در سینا تشکیل داد و در همان سال های نخست اقدام به انجام چند عملیات تروریستی در شهرهای شرم الشیخ، دهب و نویبع نمود.[1] در آن زمان السعیدنی تلاش بسیاری کرد تا با گروه های مسلح فلسطینی در نوار غزه موسوم به مجلس شورای مجاهدین در «اکناف بیت المقدس» و هم چنین القاعده ارتباطات گسترده ای را سازماندهی کند، اما در سال 2012م توسط عناصر اطلاعاتی رژیم صهیونیستی به کشته شد. پس از السعیدنی، فردی به نام «محمد توفیق زیاده» برای مدتی کوتاه رهبری گروهک را به دست گرفت، اما در درگیری با نیروهای امنیتی مصر کشته شد.

بعد از محمد توفیق نیز «شادی المنیعی» از عناصر جهادی شمال سینا (متولد روستای المهدیه در شهر رفح) رهبری گروهک را بر عهده داشت.[2] که به گزارش خبرگزاری فرانسه به نقل از مقامات امنیتی مصر، "شادی المنیعی" و سه همراه وی اوایل خرداد ماه طی عملیات ارتش این کشور در صحرای سینا از پای درآمدند. هر چند بعد از انتشار این خبر،گروه انصار بیت المقدس در بیانیه ای رسمی اعلام کرد که "شادی المنیعی" از رهبران این گروه کشته نشده است.

این گروه در پایگاهی خود، گفته بود:" آن‌ها اعلام می‌کنند که برادر مجاهد ما "شادی المنیعی" از رهبران گروه کشته شده، درحالی که وی نه کشته شده و نه از رهبران و فرماندهان گروه بوده است." ارتش مصر تا امروز نمی‌داند که چه کسی امیر این گروه می‌باشد. همچنین این گروه در بیانیه خود تکذیب کرده است که "توفیق محمد فریج"(ابی عبدالله) که اعلام شده بود که در ماه مارس کشته شده رهبر و امیر این گروه بوده است. این گروه اعلام کرده: " فریج یکی از مؤسسان این گروه بوده که در حادثه رانندگی که منجر به انفجار بمبی حرارتی که آن خودرو با خود حمل می‌کرد شد، کشته گردید."

مبانی فکری و عقیدتی

انصار بیت المقدس همچون دیگر گروه های سلفی جهادی بسیار متأثر از اندیشه های "سید قطب" است. علاوه بر این، برخی کتب ناشناخته همچون «اداره التوحش» (مدیریت وحشی گری) از نویسنده ای به نام «ابوبکر ناجی» که در 100 صفحه به رشته تحریر در آمده است، نیز از دیگر منابع اندیشه ای این گروهک محسوب می شود. بصورت کلی می تواند اندیشه های این گروه را به دو بخش اصلی تقسیم کرد:

یک – خداوند متعال بی همتاست و شریکی برای او نیست و هر کس به این مسئله عقیده ندارد، بایستی تکفیر گردد.

دو- دعوت مردم به سوی خدا با تبلیغ و در صورت عدم اجابت، با استفاده از زور.

از این رو، به اعتقاد این گروهک جهاد با دشمن نزدیک (العدو القریب) که شامل دولت و ساختارهای مرتبط با آن از جمله ارتش، پلیس و نیروهای امنیتی، به دلیل حمایت آنها از رژیم صهیونیستی واجب عینی است. [3]لازم به ذکر است که هدف اولیه این گروه در ابتدا تلاش برای آزادسازی بیت المقدس از اشغال صهیونیست ها بود و علت نامگذاری آن به این عنوان نیز همین است، اما بتدریج با رسوخ اندیشه های القاعده و جهاد جهانی این مسئله کم رنگ شد و با سقوط حکومت اخوان المسلمین هدف خود را جهاد در داخل مصر و با حکومت بر آمده از کودتای ارتش معرفی نمود. این در حالی است که برای تحقق این هدف برنامه مدونی در سه حوزه فکری، تشکیلاتی و نظامی از سوی رهبران گروه طرح ریزی شده است که به شرح زیر است:

1. محور فکری: اعضای گروهک انصار بایستی تحت یک سلسله آموزش های فکری و عقیدتی فشرده در ابتدای جذب و دوره های طولی در حین فعالیت قرار بگیرند. در این کلاس های آموزشی مباحثی از قبیل فقه الجهاد و آشنایی با اندیشه های مودودی و سید قطب مطرح می گردد. برخی از عناوین دروس نامبرده در سایت های مرتبط با گروهک انصار شامل مرکز الفجر للاعلام، شبکه الفداء الاسلامیه، شبکه شموع الاسلام قابل دریافت است.

2. محور اطلاعاتی: در این حوزه تمرکز اصلی بر روی آموزش فعالیت های اطلاعاتی از قبیل الگوهای ضد تعقیب، پوشش و اختفاء و غیره همچنین انجام اموری مانند صدور شناسنامه مستعار و روش های ارتباطی امن قرار گرفته است.

3. محور نظامی: در حوزه نظامی گروهک انصار اقدام به تاسیس چندین پادگان آموزشی در استانهای سینای شمالی و جنوبی و اسماعیلیه جهت جذب افراد جدید و ارائه آموزش­های اطلاعاتی و نظامی به آنها نموده است. این پادگان ها همچنین محلی برای آموزش برخی جوانان جریان قطبی (پیروان سید قطب) در جماعت اخوان المسلمین شده است که از روش های مسالمت آمیز برای رسیدن به خواسته های خود مایوس شده اند.

ساختار تشکیلاتی

هم اکنون ساختار تشکیلاتی گروهک انصار به دلیل جلوگیری از اشراف دستگاه اطلاعاتی مصر بصورت هسته­های مستقل از هم در سرتاسر منطقه نفوذ آن پراکنده شده است. در این ساختار، افرادی با تابعیت فلسطینی، اردنی، مصری، سوریه و خلیجی وجود دارند که به شرح زیر می باشند:

• محمد علی عفیفی بدوی ناصف: مسئول تشکیل هسته های مستقل در خارج از صحرای سینا
• محمد احمد نصر محمد: مسئول گردان الفاروق
• وائل محمد عبدالسلام عبدالله: مسئول کمیته آموزش فقهی
• سلمی سلامه سلیم سلیمان: مسئول پشتیبانی و لجستیک
• محمد خلیل بعدالغنی الخناوی: مسئول کمیته فکری
• هشام علی عشماوی و عماد الدین احمد محمود: مسئول کمیته آموزش نظامی
• ابو یاسر: مسئول کمیته فنی و ساخت ادوات نظامی (بمب)
• ابوعماد: مسئول کمیته رسانه ای و هماهنگی با القاعده[4]

مهمترین اقدامات تروریستی گروهک انصار

گروهک تروریستی "انصار بیت المقدس" عمده تمرکز عملیاتی خود را در استان های سینای شمالی و جنوبی، الشرقیه و سوئز قرار داده و بطور ویژه اعضای آن در روستاهای الماسوره در رفح، الخروبه و السکاسکه و الوادی الاخضر در شیخ الزوید، الزمراع در منطقه العریش و همچنین روستاهای بغداد، المغاره، جبل الحلال، جوز ابی رعد، ام شیحان در مرکز سینا و روستاهای الخروم و الرویسات در جنوب سینا حضور فعال دارند. گروهک انصار در کارنامه سه ساله خود بعد از انقلاب 2011م اقدامات متعددی را علیه دولت، نیروهای امنیتی و ارتش مصر به انجام رسانده است که از جمله آنها عبارتند از:

*  انفجار در لوله های انتقال گاز به رژیم صهیونیستی

* ربودن 25 توریسم چینی و معاوضه آنان با زندانیان بدوی صحرای سینا

* حمله به ایست های بازرسی و پاسگاه های مرزی مصری در صحرای سینا و صحرای غربی مصر

* درگیریهای متعدد با ارتش در صحرای سینا و کشتن صدها نیروی نظامی

* تلاش برای ترور وزیر کشور مصر در سپتامبر 2013م

* انفجار ساختمان اداره امنیت استان های قاهره، دقهلیه، جنوب سینا، بنی سویف و اسماعیلیه.

* ترور مسئول پرونده اخوان المسلمین در سازمان امنیت مصر در نوامبر 2013م[5]

ارتباط با گروه های اسلامگرا در مصر و غزه

 بر اساس گزارش های موجود، گروهک انصار دارای ارتباطاتی با رهبران اخوان المسلمین مصر و گروه های فلسطینی در نوار غزه است. روابط بین اخوانی ها با انصار بیت المقدس در روزهای اولیه انقلاب 25 ژانویه شکل گرفت و اگر در ابتدا عده ‌ای نسبت به وجود مناسبات بین این دو به علت اختلافات ایدئولوژیک بین آنها تردید داشتند، اطلاعاتی که در ماه های اخیر بعد از سقوط دولت محمد مرسی در مصر فاش شد، تردیدها را در مورد ارتباط این گروه با اخوان از بین برد.[6] در این خصوص، شورای عالی امنیتی مصر در گزارش سالانه 2014م پیرامون ارتباط گروهک انصار با حماس و اخوان المسلمین معتقد است که ارتباطات گروهک انصار بیت المقدس ارتباطات گسترده ای با گروه های فلسطینی همچون "حماس" و "گردان های ناصر صلاح الدین" در نوار غزه داشته و از کمک های آموزشی، نظامی، مالی و تسلیحاتی آنها در انجام عملیات های خود بهره می برد. بگونه ای که تنها در خلال سالهای 2010 – 2012 حدود 150 نفر از اعضای حماس با ورود به صحرای سینا اقدام به آموزش عناصر انصار بیت المقدس نمودند. این گزارش همچنین در رابطه با هماهنگی میان عناصر اخوان المسلمین با گروهک انصار بیان می دارد: «محمد رفاعه الطهطاوی» رئیس دیوان ریاست جمهوری محمد مرسی که پسر خاله ایمن الظواهری نیز می باشد، حلقه ارتباطی جماعت اخوان و دولت مرسی با گروهک انصار بوده است و نامبرده تلاش بسیاری برای ملاقات الظواهری با مرسی در دیدار وی از پاکستان داشته است که بنا به دلایل امنیتی این دیدار صورت نگرفت. هم اکنون نیز فردی به نام «عبدالناصر ابوالفتوح» از نزدیکان خیرت الشاطر، نفر دوم اخوان المسلمین مصر، مسئولیت ارتباط میان جماعت اخوان المسلمین با گروهک انصار را بر عهده دارد".[7]

جمع بندی

با توجه به حجم و گستردگی فعالیت های گروهک انصار بیت المقدس در مناطق مرزی صحرای سیناء با نوار غزه و پتانسیل این گروه برای همگرایی با طرح های داعش در منطقه، به نظر می رسد به موازات افزایش مشارکت دولت مصر در ائتلاف علیه داعش، حجم و شدت فعالیت های این گروه در ایجاد ارعاب و وحشت در جامعه مصر نیز افزایش یابد. دیدبان معتقد است که بیعت این گروهک تروریستی در مصر با داعش می تواند از راهبرد فرماندهان و رهبران داعش در عراق و سوریه برای ایجاد جبهه جدیدی در قاره افریقا پرده برداری نماید. بر این اساس، به نظر می رسد فرماندهان داعش در تلاش هستند تا با ایجاد امارت اسلامی در مصر، لیبی، تونس و الجزایر ضمن باز کردن یک جبهه جدید جنگی، تمرکز رسانه ها را از ناتوانی خود در میدان عراق و سوریه منحرف نمایند.