به گزارش دیدبان به نقل از فارس ، امروز ۲۵ شهریور ۱۳۹۳ خورشیدی برابر با ۲۰ ذی القعده ۱۴۳۵ هجری و ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۴ میلادی است وقایع تاریخی ذیل به وقوع پیوست.
برگزاری انتخابات اولین دوره مجلس شورای ملی در ایران (۱۲۸۵ ش)
پس از صدور فرمان مشروطیت و تصمیم‏گیری درباره تأسیس مجلس شورای ملی، در روز ۲۵ شهریور ۱۲۸۵ش، دوره نخست انتخابات مجلس در تهران و سراسر کشور برگزار شد. انتخاب چنین روزی که با ۲۷ رجب ۱۳۲۴ ق، سالروز مبعث پیامبر اسلام(ص) همزمان بود، در جلسه روزهای گذشته اشراف و اعیان به تصویب رسیده بود. نمایندگان دروه اول بر اساس ماده نخست نظامنامه تدوین شده، نه بر اساس رأی مردم، که با رأی اصناف، شاهزادگان، علما، تجار و ملاّکین انتخاب می‏شدند. با این تصور که هر صنف و طبقه، بهتر از سایرین، نسبت به مشکلات خود، آگاه است. همچنین از تهران سی و دو نفر و از سایر شهرستان‏ها، به میزان جمعیت بین شش تا دوازده تن برگزیده شدند. حداکثر نمایندگان مجلس نیز برابر نظامنامه، دویست نفر بود.
*سقوط دیکتاتوری رضاخان میرپنج و آغاز سلطنت "محمدرضا پهلوی" با حمایت انگلیس (۱۳۲۰ ش)
پس از تهاجم ارتش سرخ شوروی از شمال و ارتش انگلیس از غرب و جنوب به ایران و اشغال نظامی کشور در جریان جنگ جهانی دوم، رضاخان در ۲۵ شهریور ۱۳۲۰، پس از شانزده سال دیکتاتوری و استبداد مجبور به استعفا گردید و فرزندش محمدرضا پهلوی را به جانشینی خویش برگزید. در این حال، رضاخان میرپنج، با دزدیدن جواهرات سلطنتی متعلق به مردم ایران، با خانواده خود به اصفهان گریخته، از آنجا ابتدا تصمیم داشت به هندوستان یا ژاپن و سپس به شیلی رود، ولی در طی سفر به او اطلاع دادند که دولت انگلیس با رفتن او به هندوستان مخالف است. سرانجام رضاخان را با خفّت و خواری به جزیره "موریس" در اقیانوس هند و پس از مدتی به "ژوهانسبورگ" در آفریقای جنوبی تبعید کردند. به گفته انگلیسی‏ها مهره‏ای را که خود آورده بودیم، خود نیز بردیم. پس از استعفای اجباری او از سلطنت، جلسه فوق‏العاده مجلس شورای ملی برگزار شد و محمدرضا به پادشاهی رسید. اشغالگران نیز که او را فردی خام، کم‏تجربه، ترسو و مطیع دیدند، با این تعهد که با متفقین همکاری کند، وی را تایید کردند.
*رحلت واعظ و خطیب شهیر "شیخ مرتضی انصاری قمی" (۱۳۵۳ش)
حجت‏الاسلام مرتضی بن محمدحسین انصاری قمی، از نسل زکریابن آدم اشعری قمی، در سال ۱۲۸۴ش (۱۳۲۳ق) در قم به دنیا آمد و به فراگیری علوم اسلامی پرداخت. وی پس از آن از محضر آخوندملاعلی همدانی، سیدمحمدتقی خوانساری و میرزا محمد همدانی استفاده برد و مبانی علمی خویش را استوار ساخت. حجت‏الاسلام انصاری از آن پس به ترویج و نشر اسلام، مبارزه با فرقه‏های گمراه، اقامه جماعت و ترویج دین در قم و گرگان و نقاط دیگر ایران پرداخت و ده‏ها سال از عمر خود را در این راه صرف کرد. وی خطیبی توانا و سخنوری فصیح و بلیغ و از جمله وعاظ بود و به اهل بیت(ع) ارادت زیادی داشت. حجت‏الاسلام شیخ مرتضی انصاری، برای تبلیغ به بسیاری از نقاط ایران سفر کرد و با گروه‏های مخالف، مجادله و مباحثه می‏نمود. این خطیب و سخنور مسلمان سرانجام در بیست و پنجم شهریور ۱۳۵۳ش برابر با ۲۸ جمادی‏الاخر ۱۳۹۴ق در ۶۹ سالگی بدرود حیات گفت و در قبرستان شیخان قم نزدیک قبر زکریا بن آدم به خاک سپرده شد.
*درگذشت ادیب و نویسنده معاصر "سیدابوالقاسم انجوی شیرازی" (۱۳۷۲ ش)
استاد سیدابوالقاسم انجوی شیرازی در سال ۱۳۰۰ ش در شیراز به دنیا آمد. پس از پایان تحصیلات به فعالیت‏‌های سیاسی روی آورد. بعدها با دولت مصدق همکاری داشت و پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲، همراه با رییس دولت زندانی شد. استاد انجوی شیرازی از سال ۱۳۲۷ به روزنامه ‏نگاری روی آورد و بر اثر نگارش مقالات انتقادی دستگیر و تبعید گردید.
وی از چهل سالگی به گردآوری اسناد و میراث فرهنگی مردم پرداخت و از آن پس وارد رادیو شد و "فرهنگ مردم" را در برنامه‌‏های رادیویی پی‏گیری کرد که حاصل این برنامه‏‌ها، چاپ ده جلد از این مجموعه است. همچنین تمثیل و مَثل، بازی‏‌های نمایشی و سفینه غزل از جمله آثار اوست. استاد انجوی شیرازی سرانجام در ۲۵ شهریور ۱۳۷۲ در ۷۲ سالگی درگذشت.
*رحلت علامه سید مرتضی عسگری ۱۳۸۶( ش)
علامه سید مرتضی عسکری در سال ۱۲۹۳ شمسی در سامراء در خاندان علم و دانش پرور عریقی متولد شد. پدر بزرگوار ایشان، آیت الله سید محمد حسینی معروف به شیخ الاسلام فرزند آیت الله سید اسماعیل شیخ الاسلام و داماد آیت الله میر محمد شریف عسکری تهرانی معروف به خاتمة‌المحدثین بود.
ایشان از ده سالگی به حوزه های علوم دینی پای گذاشت، مقدمات و بخش هایی از سطوح را در همان شهر تحصیل کرد و در سال ۱۳۱۰ شمسی در عصر مرجعیت آیت الله العظمی حائری به حوزه علمیه قم مشرف و ادامه دروس سطوح را در محضر بزرگانی همچون آیت الله شیخ محمدحسین شریعتمدار ساوجی و آیت الله سید شهاب الدین مرعشی در فقه و اصول و لمعه و قوانین و رسایل و مکاسب و بخشی از کفایه را تعلم کرد.
وی سپس از آنجا به سامراء بازگشت و ادامه کفایه و فقه اجتهادی و اصول خارج را از اساتید بزرگ آن شهر از جمله آیت‌الله آقا میرزا حبیب الله اشتهاردی و آیت‌الله سید محمدرضا شوشتری تحصیل کرد.از بزرگترین کارهای علامه تحقیقات نوینی است که شهرت ایشان بیشتر مرهون آن است. این تحقیقات کارهای نو و روشهای نوینی در تحقیقات اسلامی پدید آورد و در واقع راه نوینی در تبیین اسلام شیعی و دفاع از آن بود.
اولین نمونه از این گونه تحقیقات در سال ۱۳۷۵ه.ق به نام "عبدالله بن سبا و اساطیر اخری" نشر یافت که در عالم اسلام شهرت یافت و تاثیرگذار شد و در مجله الازهر، دو مقاله و نقد در مورد آن نوشته شد.این کتاب تا حدود ۴ جلد ادامه یافت. بعد از ان "خمسون ومئة صحابی مختلق"(یکصد و پنجاه صحابى ساختگى) در سه جلد و "معالم المدرستین" در ۳ جلد و "القران الکریم و روایات مدرستین"در ۳ جلد و سر انجام محموعه بزرگی از رساله های کوچک به نام بر گستره کتاب و سنت، بخشی از تالیفات ایشان می‌باشد. این کتاب‌ها به زبانهای انگلیسی، فارسی ، ترکی و اردو و بخشی از آنها به زبانهای ایتالیائی، روسی و ... ترجمه و نشر شده اند.
*درگذشت جعفر پتگر،استاد نقاشی( ۱۳۸۴ ش)
جعفر پتگر در سال ۱۲۹۹ در شهر تبریز به دنیا آمد و در همان شهر به هنرستان «صنایع مستظرفه» رفت. در همان جا به فراگیری دوره مقدماتی نقاشی پرداخت. در اردیبهشت ۱۳۱۲ در تهران به هنرکده «هنر های جدیده» وابسته به اداره صناعت وارد شد و پنج سال نیز در آنجا تحصیل کرد.
همان سال به تهران آمد و در دانشکده هنر های زیبا مشغول به تحصیل شد. همان سال ها بود که او و برادر بزرگ ترش، تصمیم گرفتند نام فامیل خود را از «برادران اکبری» به نامی کوتاه تر تبدیل کنند. علی پتگر فرزند استاد جعفر پتگر می گوید: «پدرم به کمک استادانش مثل آقای کسروی، نام فامیل خود را عوض کردند و گذاشتند پتگر، پتگر کلمه ای اصیل و ایرانی است که در نقوش تخت جمشید هم به کار رفته است. کلمه پیکر تغییر شکل یافته کلمه پتگر است.» علی اصغر پتگر برادر استاد جعفر نیز نقاش بود. استاد جعفر در سن ۲۶ سالگی نخستین نمایشگاه خود را برگزار کرد. آن نمایشگاه گروهی بود و عنوان نخست آن به جعفر پتگر اهدا شد. استاد جعفر پتگر دو کتاب به نام های «مرز های هنر و انسان» و «هنر و ابدیت» نوشته است. هشت اثر او در موزه هنر های معاصر وجود دارد. جعفر پتگر و برادرش علی اصغر پتگر از سال ۱۳۱۹ آموزشگاه هنر داشتند که تا ۱۳۷۰ نیز این آموزشگاه فعال بود. جعفر پتگر گاهی برای مجله ها مقاله می نوشت و کاریکاتور می کشید.
رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری ( ۲۰ ذی القعده ۱۴۳۵ )
به وجود آمدن اولین وزارت امور خارجه در ایران در زمان "فتحعلی شاه قاجار" (۱۲۳۷ ق)
سابقه فعالیت وزارت امور خارجه ایران به دو قرن می‌رسد. تا پایان قرن ۱۸ میلادی، امور مربوط به روابط خارجی ایران توسط رجالی اداره می‌شدکه عمدتاً در دربار مستقر بودند و کشور، چیزی به نام وزارت خارجه نداشت. اما از ابتدای قرن نوزدهم که انتصاب سفرای ایران در کشورهای خارجی و یا پذیرش سفیران خارجی در ایران آغاز شد، کثرت امور مربوط به سیاست خارجی و نمایندگان سیاسی متعددی که از سوی دولتهای بیگانه وارد ایران می‌شدند، سبب شد که دولت ایران به فکر تأسیس وزارتخانه جدید «امور خارجه» بیافتد. از این رو فتحعلی شاه قاجار در ۱۸۰۹ میلادی / ۱۲۲۴ ه‍ . ق فرمان تأسیس دفتری را صادر کرد که با عنوان «امور خارجی» کار مراوده با نمایندگان دولتهای خارجی در ایران، دریافت نامه‌‌ها، مرسولات سلاطین خارجی و قرائت آنها در حضور شا ه و تهیه پاسخ آنها و یا ترتیب اعزام نمایندگان ایرانی به کشورهای خارجی را بر عهده گرفت. متعاقب تشکیل این دفتر «میرزارضاقلی‌خان نوائی» موسوم به «منشی‌الممالک» به دستور فتحعلی شاه سرپرست این دفتر شد.
منشی‌الممالک که در آن زمان وزارت داخله را اداره می‌کرد، با حفظ سمت، مدت ۱۲ سال در دربار ایران تصدی «دفتر امور خارجی» را نیز بر عهده داشت. اما روابط خارجی ایران تنها در اعزام نمایندگان ایرانی به خارج و یا پذیرفتن نمایندگان خارجی در ایران خلاصه نمی‌شد و حضور ایران در صحنه روابط بین‌‌المللی و ضرورت مواجهه با تحولات جهان ایجاب می‌کرد کانون تصمیم‌گیری‌های ایران در عرصه سیاست خارجی فراتر از یک دفتر تحت پوشش دربار باشد. از این رو در اکتبر ۱۸۲۱ م / ۱۲۳۷ ه‍ . ق فتحعلی‌شاه رسماً دستور تأسیس وزارت امور خارجه ایران را صادر کرد. این وزارتخانه تأسیس شد و «میرزا عبدالوهاب خان نشاط اصفهانی» به عنوان اولین وزیر خارجه ایران منصوب گردید.
*رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی ( ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۴ )
شهادت شیخ «عمر مختار» رهبر قیام ضد استعمار ایتالیا در لیبی(۱۹۳۱م)
شیخ عمر مختار، مجاهد استعمارستیز و مبارز مسلمان لیبیایى در سال ۱۸۵۸م به دنیا آمد. وی پس از فراگیری قرآن و دروس دینی به عنوان شیخ و بزرگ قبیله و ناحیه خود تعیین شد. شیخ ‏عمر مختار مدتی در سودان به ارشاد و هدایت مردم پرداخت و در سال ۱۹۱۱م به زادگاهش مراجعت نمود.
با هجوم ارتش متجاوز ایتالیا به کشور لیبی و استقرار در منطقه بن غازیِ لیبی، عمرمختار رهبری جنبش ملیِ ضدایتالیایى را برعهده گرفت و مبارزات استعمار ستیزانه خود را به همراه مردم محروم منطقه آغاز کرد.
وی طی سال‏‌های مبارزه، تلفات زیادی بر قوای بیگانه وارد کرد تا این که ایتالیایی‏‌ها بر او غلبه کردند. شیخ عمر مختار درنهایت در ۱۱ سپتامبر سال ۱۹۳۱م اسیر سپاه ایتالیا شد و پس از یک محاکمه صوری، وی را در ۱۶ سپتامبر ۱۹۳۱ در ۷۳ سالگی به دار آویختند.
*درگذشت "احمدشاه مسعود" نظامی برجسته و سردار مبارز افغانی (۲۰۰۱م)
احمد شاه مسعود، نظامی برجسته و مبارز معروف افغانی در سال ۱۹۵۲م در شمال افغانستان به دنیا یا آمد. وی پس از طی تحصیلات متوسطه راهی کابل شد و از دانشگاه این شهر در رشته مهندسی فارغ‏التحصیل گردید.
احمد شاه مسعود در بیست سالگی به عضویت حزب جمعیت اسلامی درآمد و پس از چندی به فرماندهی شاخه نظامی حزب رسید. وی هم‏زمان با یورش ارتش سرخ شوروی به خاک افغانستان، وارد عرصه جهاد و پیکار بر ضد اشغال‏گران شوروی شد و تا زمان عقب‏نشینی و شکست شوروی، لحظه‏ای از مبارزه دست نکشید و اسلحه‏‌اش را بر زمین نگذاشت. اما خروج نیروهای شوروی، سرآغاز تفرقه‏‌ها و درگیری‏ه‌ای متعدد داخلی گردید که در نهایت به شکل‏‌گیری گروهک طالبان و ایجاد جبهه متحد اسلامی علیه آن انجامید. در این میان، احمد شاه مسعود با بهره‏‌گیری از تجارب طولانی خود در جنگ، به وزارت دفاع و فرماندهی نظامی ائتلاف ضدطالبان انتخاب شد و ضربات مهلکی بر گروهک طالبان وارد آورد. هرچند مسعود معتقد به گفتگو برای بازگشت آرامش به افغانستان بود، با این حال این خواسته وی به دلیل مخالفت طالبان عملی نگردید و جنگ‏های داخلی افغانستان ادامه یافت. احمد شاه مسعود در طول بیش از بیست سال مبارزه و جهاد با کمونیست‏ها و گروهک طالبانْ خواهان استقرار دولت اسلامی بود و در این راه از هیچ کوششی دریغ نمی‏‌کرد. احمدشاه مسعود سرانجام در نهم سپتامبر ۲۰۰۱م از سوی دو نفر که خود را خبرنگار آژانس خبری عرب‏ نیوز معرفی کرده بودند مورد سوء قصد واقع شد و یک هفته بعد بر اثر شدت جراحات وارده، در ۱۶ سپتامبر ۲۰۰۱م در ۴۹ سالگی درگذشت. امروزه از احمدشاه مسعود در افغانستان به عنوان قهرمان ملی یاد می‏‌شود.
*درگذشت دکتر "رونالْدْ راس" پزشک انگلیسی و کاشف عامل بیماری مالاریا (۱۹۳۲م)
سِر رونالْدْ راس، پزشک و محقق انگلیسی در سیزدهم مه ۱۸۵۷م در منطقه آلمورا در نزدیک کشور نپال و در خانواده‏ای انگلیسی - هندی به دنیا آمد.
وی در کودکی راهی انگلستان شد و پس از طی دروس مقدماتی و متوسطه، موفق به اخذ دکترای پزشکی گردید. راس مدتی به خدمت در سازمان بهداری در هند مشغول بود ولی به دلیل علاقه به تحقیق، درصدد کشف عامل بیماری مالاریا برآمد و به این فکر افتاد تا نقش و دخالت بشر را در هدایت این بیماری کشف نماید. گرچه در سال ۱۸۸۰ دکتر چارلز لاوران عامل بیماری و نیز نقش پشه در انتقال این بیماری را کشف نموده بود اما تحقیقات راس در این زمینه و نیز درباره نحوه از بین بردن پشه بود تا بتواند بیماری مالاریا را کنترل نماید به همین دلیل راس انواع پشه‏ ها را جمع‏ آوری می ‏کرد و پس از شناسایى اعضای بدن آن‏ها، سرانجام در سال ۱۸۹۷م، عامل بیماری مالاریا را در نوعی پشه موسوم به آنوفل یافت.
پس از این کشف، مالاریا از صورت یک بیماری مخوف و کشنده خارج شد و امکان جلوگیری از ابتلا و شیوع آن ممکن گردید. خدمت راس در کشف عامل بیماری مالاریا و تلاش در جهت پیشگیری و درمان این بیماری، باعث نجات جان بسیاری از انسان‏ ها گردید و به جهت تحقیقات ارزنده این محقق انگلیسی، جایزه نوبل پزشکی و فیزیولوژی در سال ۱۹۰۲م به راس اعطا شد. رونالد راس سرانجام در شانزدهم سپتامبر ۱۹۳۲م در ۷۵ سالگی درگذشت.