دیدبان: حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب در روز یکشنبه 93/4/1 همزمان با شروع هفته ی قوه ی قضائیه؛ با رئیس و مسئولان این قوه دیدار و گفتگو کردند. این دیدار که همزمان با تمدید دوره ی دوم پنج ساله ریاست آیت الله آملی لاریجانی بر قوه ی قضائیه بود به دو بخش اصلی تقسیم می شود. بخش اول بیانات ناظر به عملکرد و نکات حول وظایف قوه قضائیه بود اما بخش دوم بیانات حول بحران امروز عراق و تحلیل شرایط روز منطقه و تحلیل آن بود. هر چند بخش نخست سخنان و بیانات در جای خود کارشناسی شده و ناظر به مشکلات و مسائل قوه قضائیه بود اما بخش دوم سخنان به عنوان پایه تحلیل؛ مد نظر این نوشتار می باشد. به طور کلی در هر بحران امنیتی سه مؤلفه ای که باید به عنوان پایه تحلیل مد نظر قرار بگیرد.
1. نیروی انسانی ایجاد کننده ی بحران امنیت
2. اهداف نیروهای ایجاد کننده ی بحران امنیت
3. نیروهای خنثی کننده ی بحران امنیت
پیاده نظام و رهبران بحران عراق
حضرت آیت الله خامنه ای نیروها و جریان های دخیل در بحران فعلی عراق را در دو سطح تحلیل می کنند. سطح اول و ظاهری آن گروه های تکفیری هستند که با شعار اسلام ناب تلاش دارند تا با شعله ور ساختن اختلاف مذهبی جریان های مذهبی در کشورهای اسلامی را به جنگ با هم بکشانند. از منظر آیت الله خامنه ای این افراد در حقیقت ابزار و وسیله ی کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای هستند و به عنوان نیروهای اجاره ای مطابق میل اجاره کنندگان سفارش می پذیرند. گروه تکفیری داعش از جمله این نیروها هستند که در سوریه و عراق با دلارهای نفتی برخی از کشورهای منطقه برای اهداف انان به جنابت های مختلف ومتعدد انسانی با شعار اسلام دست زدند.
آیت الله خامنه ای پیش تر در بیانات مراسم سالگرد ارتحال امام (ره) به این نکته اشاره داشته اند که دشمن اصلی این گروه نیستند بلکه دشمن اصلی آنانی هستند که این گروه را تحریک کرده و آنان را مسلح می سازند. " امروز یک عده‌اى در بخشهاى مختلف دنیاى اسلام به‌نام گروه‌هاى تکفیرى و وهابى و سَلَفى، علیه ایران، علیه شیعه، علیه تشیع، دارند تلاش میکنند، کارهاى بدى میکنند، کارهاى زشتى میکنند؛ اما اینها دشمنهاى اصلى نیستند؛ این را همه بدانند. دشمنى میکنند، حماقت میکنند اما دشمن اصلى، آن کسى است که اینها را تحریک میکند، آن کسى است که پول در اختیارشان میگذارد، آن کسى است که وقتى انگیزه‌ى آنها اندکى ضعیف شد، با وسایل گوناگون آنها را انگیزه‌دار میکند؛ دشمن اصلى، آن کسى است که تخم شکاف و اختلاف را بین آن گروه نادان و جاهل، و ملت مظلوم ایران مى‌افشاند؛ اینها آن دست پنهانِ سرویس‌هاى امنیتى و اطلاعاتى است. لذا ما مکرر گفته‌ایم این گروه‌هاى بى‌عقلى را که به نام سَلَفى‌گرى، به نام تکفیر، به نام اسلام با نظام جمهورى اسلامى مقابله میکنند، دشمن اصلى نمیدانیم؛ ما شما را فریب‌خورده میدانیم؛ به اینها گفته‌ایم: لَئِن بَسَطتَ اِلَىَّ یَدَکَ لِتَقتُلَنى ما اَنا بِباسِطٍ یَدِىَ اِلَیکَ لِاَقتُلَکَ اِنّى اَخافُ اللهَ رَبَّ العَلَمین؛ (۸) تو اگر خطا میکنى، اشتباه میکنى، کمر به قتل برادر مسلمان خودت میبندى، ما تو [آدمِ] نادان و جاهل را کسى نمیدانیم که بایستى کمر به قتل او ببندیم؛ البته از خودمان دفاع میکنیم، هر کسى به ما حمله بکند، با مشت محکم ما مواجه خواهد شد، این طبیعى است؛ اما معتقدیم اینها دشمنان اصلى نیستند، فریب‌خورده هستند. دشمن اصلى آن دشمن پشت پرده است، آن دست نه‌چندان پنهانى است که از آستین سرویس‌هاى امنیتى بیرون مى‌آید و گریبان مسلمانان را میگیرد و آنها را به جان هم مى‌اندازد." (بیانات در تاریخ 93/3/14)
اما سطح دوم و جریان اصلی مدیریت کننده بحران عراق دولت ها و کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای هستند با ابزار قرار دادن این گروه های تکفیری به دنبال رسیدن به اهداف خود هستند. در رإس این کشورها آمریکاست که با نتایج رقم خورده در انتخابات عراق به اهداف خود از طریق صندوق های رأی نرسیدند از این رو تلاش می کنند با ایجاد ناامنی و بحران آفرینی در عراق به اهداف خود برسند. فشار بر دولت مرکزی برای قبول شرایط آمریکا و یا تلاش برای روی کارآمدن دولتی همگرا با سیاست های آمریکا و کشورهای همسوی آمریکا در منطقه در عراق از جمله مهمترین اهداف بحران آفرینی کشورهای پنهان در بحران عراق است.
اهداف بحران افکنی
همانطور که بیان شد اهداف کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای در بحران عراق نظیر بحران سوریه تلاش برای رسیدن به مطامع خود از طریق ترور و خشونت و ایجاد نا امنی در کشورهایی نظیر عراق و سوریه هستند. آمریکا و هم پیمانان آن در منطقه هرگز تصور نمی کردند فهرست نوری المالکی در انتخابات پارلمانی عراق به حداکثر کرسی های پارلمان برسد و اینگونه جریان های طرفدار غرب و آمریکا در عراق در اقلبت ضعیف قرار بگیرند. از این رو حداقل تلاش آمریکا این است که نوری المالکی دوباره در عراق بر روی کار نیاید و بر منصب رئیس الوزرایی تکیه نزند و یا اینکه گروه های همسو با آمریکا نقشی فعال تر در کابینه ی آینده ی عراق داشته باشند. مقام معظم رهبری هدف اصلی بحران افکنی آمریکا و هم پیمانان آنان در عراق را محروم کردن مردم عراق از دست آوردهای مردم سالاری می داند. " هدف اصلی از قضایای اخیر در عراق، محروم کردن مردم این کشور از دستاوردهایی است که علیرغم حضور و دخالت آمریکا بدست آورده اند، که مهمترین آن، حاکمیت نظام مردم‌سالاری است ... آمریکا از روال کنونی در عراق یعنی برگزاری انتخاباتی با مشارکت خوب مردم و تعیین گزینه‌های مورد اعتماد مردم، راضی نیست زیرا آمریکا به دنبال آن است که عراق تحت سلطه قرار گیرد و افراد گوش به فرمان آمریکا، حاکم باشند. (بیانات در تاریخ 93/4/1)"
.jpg)
مقام معظم رهبری در تبیین اهداف آمریکا از بحران آفرینی در عراق؛ تلاش کردند این نکته را بیان کنند که ابزار برنده ی آمریکا در این بحران آفرینی ایجاد اختلاف مذهبی بین شیعه و سنی در عراق است. به عبارت دیگر آمریکا با تحریک نیروهای تکفیری و تروریستی و کشاندن آنان به داخل عراق زمینه های بروز جنگ مذهبی در عراق را شعله ور می سازد و با این زمینه سازی عملا مقدمات حضور نظامی آمریکا در عراق را توجیه پذیر اعلان کرده و پس از آن اقدام به اعزام نیروی نظامی به خاک عراق می کند تا از این طریق بر روند تشکیل دولت آینده ی عراق حداکثر را تأثیر متناسب با اهداف آمریکا و برخی از کشورهای همسو با اهداف آمریکا در منطقه داشته باشد. (مقامات آمریکایی که تلاش دارند، قضایای عراق را یک جنگ مذهبی قلمداد کنند، افزودند: آنچه که در عراق روی داده است، جنگ شیعه و سنی نیست، بلکه نظام سلطه با استفاده از پس‌مانده های رژیم صدام بعنوان مهره‌های اصلی و عناصر تکفیریِ متعصب به عنوان پیاده نظام، تلاش برای برهم زدن ثبات و آرامش عراق و تهدید تمامیت ارضی این کشور دارد … عوامل اصلی فتنه در عراق، با سنی‌های مؤمن و معتقد به استقلال عراق همان اندازه خصومت دارند که با شیعه دشمن هستند. (بیانات در تاریخ 93/4/1)
مدیریت بحران
اما وجه سوم سخنان مقام معظم رهبری حول بحران عراق در مورد مدیریت این بحران بود. به گزارش دیدبان ایشان به صراحت و با تأکید اعلام کردند که این بحران باید به دست خود عراقی ها پایان یابد و حل شود. از این رو دخالت هرگونه نیروی خارجی را رد کرده و آن را غلط خوانند. لذا این بحران باید به یاری مردم، دولت و مرجعیت عراق و با همراهی و همرأیی این سه کانون مدیریت شود. ( ما با دخالت آمریکایی‌ها و دیگران در مسائل داخلی عراق بشدت مخالفیم و آن را تأیید نمی‌کنیم زیرا معتقدیم دولت و ملت عراق و مرجعیت دینی این کشور توانایی تمام کردن این فتنه را دارند و ان شاء الله آن را تمام خواهند کرد. (بیانات در تاریخ 93/4/1)
همگرایی و همکاری این سه کانون اصی جامعه عراق در حل بحران فعلی عراق علاوه بر تمرین همکاری و انسجام و همچنین نمایش قدرت مرجعیت شیعه؛ زمینه ساز تداوم حضور مردم در امر اداره ی کشور شده و خود زمینه ساز حضور پررنگ تر مردم در رقم زدن آینده ی عراق می شود.
نتیجه گیری
بیانات روز یکشنبه مقام معظم رهبری بر این سه مؤلفه مجریان بحران، اهداف آن ها و چگونگی برخورد با آن ها استوار است. ایشان ابتدا ابعاد و عقبه ی گروه تکفیری داعش در بحران عراق را تبیین می کنند در سطح دوم ایشان اهداف نیروهای ظاهری بحران عراق یعنی داعش و نیروهای پشت پرده ی این جناح یعنی برخی از کشورهای منطقه ای و آمریکا را بیان می کنند و در نهایت بر این نکته تأکید دارند که تنها مردم عراق، دولت عراق و مرجعیت عراق است که می تواند بر این بحران مهر اتمام بزند نه دخالت نظامی کشورهای دیگر.