دیدبان: سال­ 1393 برای بسیاری از ملت­های منطقه از اهمیت دوچندانی برخودار است؛ سرنوشت سیاسی مردم کشورهای افغانستان، عراق، لبنان، ترکیه و سوریه در خلال پنج انتخابات بزرگ رقم می­خورد. طبیعتاً بازیگران منطقه­ای هم تمایل دارد تا احزاب و عناصر نزدیک به خود را در رأس قدرت ببیند. حالا باید منتظر ماند و دید که مردم این کشورها به کدام یک از جریان­های سیاسی رأی داده و زمام امورشان را به دست چه افرادی می­سپارند.

انتخابات عراق و خروج اشغالگران آمریکایی

انتخابات مجلس عراق که تعیین­ کننده نخست وزیر و رئیس جمهور آینده این کشور است، 10 اردیبهشت 1393 بدون حضور نیروهای اشغالگر آمریکایی برگزار شد. مردم عراق نمایندگان مورد نظرشان را از میان سه جریان اصلی شیعیان، اهل سنت و کردها که در قالب ائتلاف­ های مختلف در انتخابات حاضر شدند، برگزیدند. اهمیت این انتخابات به دلیل آن است که از دل آن نخست وزیر مشخص می­شود، مقامی که بیشترین اختیارات اجرایی را در کشور عراق به دست دارد.

مهمترین گروه ­ها و جریانهای حاضر در اولین انتخابات مجلس عراق پس از خروج نیروهای اشغالگر خارجی[1]

برخی تحلیلگران معتقدند که چند دستگی میان گروه­های مختلف عراقی که در طول چهار سال گذشته نیز افزایش یافته به هیچ کدام از رقبای «جواد نوری مالکی» نخست وزیر کنونی عراق کمک نمی­کند تا بتوانند در این انتخابات به رقیبی جدی برای او بدل شوند.[2]

 نوری مالکی بخت اول مقام نخست وزیری عراق

از سوی دیگر منابع عراقی هم اعلام کردند که توافقی میان گروه‌های سنی با ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری مالکی صورت گرفته است که بر اساس آن گروه‌های سنی از تصدی پست نخست‌وزیری توسط مالکی برای سومین بار حمایت می‌کنند.[3] حتی با فرض ناتوانی مالکی در تصدی مقام نخست وزیری عراق، باز هم آینده این کشور در اختیار شیعیانی خواهد بود که رابطه نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران دارند.

انتخابات افغانستان و تلاش برای استقلال

دولت افغانستان هم نخستین دوره انتخابات ریاست جمهوریش را پس از خروج نیروهای اشغالگر از این کشور 16 فروردین 1393 با تایید صلاحیت یازده نامزد انتخاباتی برگزار کرد. بر اساس نتایج دور اول انتخابات عبدالله عبدالله و اشرف غنی احمدزی با کسب بیشترین آراء به دور دوم انتخابات راه یافتند.

عبدالله عبدالله

اشرف غنی احمدزی

عبدالله عبدالله رهبر ائتلاف ملی این کشور با ۴۴.۹ درصد آرا و اشرف غنی احمدزی وزیر دارایی پیشین افغانستان با ۳۱.۵ درصد آرا حائز بیشترین آرای مأخوذه شدند.^[4] به نظر می­رسد که جمهوری اسلامی ایران به عبدالله نامزد مورد حمایت جمعیت اسلامی افغانستان تمایل بیشتری دارد؛ اما در مقابل مقامات آمریکایی ترجیح می­دهند تا اشرف غنی وارد کاخ ریاست جمهوری افغانستان شود.[5]

با توجه به نتایج مرحله اول انتخابات و حمایت نامزدهای بازمانده از این دور می­توان پیش بینی کرد که عبدالله عبدالله پیروز انتخابات 24 خرداد خواهد بود؛ البته این به شرط آن است که نیروهای آمریکایی تصمیم به دستکاری مستقیم در آرای مردم افغانستان نداشته باشند.

انتخابات لبنان و نقش محوری حزب­ الله

در لبنان فضای سیاسی متفاوتی بر جامعه این کشور حاکم شده است؛ نمایندگان پارلمان لبنان تا 4 تیر 1393 فرصت دارند تا رئیس جمهوری مسیحی مارونی این کشور را انتخاب کنند. این در حالی است که از 4 خرداد، دوره شش ساله میشل سلیمان رئیس جمهور فعلی لبنان پایان یافته ولی همچنان جریان­های سیاسی بر سر گزینه مطلوب خود به توافق نرسیده­ اند.

گروه­های سیاسی 8 و 14 مارس لبنان تاثیرگذارترین گروه­های برای انتخاب رئیس جمهوری جدید لبنان هستند؛ در حال حاضر هر کدام این دو جریان اصلی 57 کرسی، افراد مستقل 6 کرسی و گروه ولید جنبلاط رئیس حزب دروزی ترقی­ خواه لبنان نیز 8 کرسی در اختیار دارند.[6]

در واقع آینده سیاسی کشور لبنان با پیچیدگی ­های بیشتری مواجه است به طوری که با حضور گزینه­ های متعدد نمی­توان به صراحت از فرد و یا حتی جریان مشخصی برای ریاست جمهوری این کشور نام برد؛ با این وجود کارشناسان  سیاسی از میان نامزدهای مختلف، میشل عون را به عنوان محتمل­ ترین گزینه ریاست جمهوری لبنان معرفی می­کنند.

گزینه های مطرح برای ریاست جمهوری آینده لبنان[7]

میشل عون ضمن برخوداری از حمایت گروه 8 مارس، درها را به روی گروه‌ها دیگر به ویژه گروه 14 مارس و جریان المستقبل می‌گشاید؛ چنانچه وی در این کار موفق باشد، بیشترین شانس را برای جلب نظر نیروهای داخلی و بین­المللی دارد.[8]

اگر روند تحولات به گونه­ای رقم خورد که مشیل عون از گردونه نامزدهای اصلی پست ریاست جمهوری لبنان حذف گردد، سایر کاندیداهای لبنانی در صورتی خواهند توانست خلاء سیاسی موجود در این  کشور را پر کنند که نظر موافق گروه هشت مارس بخصوص حزب الله را نیز جلب کنند.

انتخابات ترکیه و درس آموزی از رفتار غرب

در ترکیه نیز انتخابات شهرداری­ها که به نوعی تعیین­گر دولت آینده این کشور است 10 فروردین 1393 برگزار شد. این انتخابات برای مشخص کردن شهرداران شهرهای ۸۱ استان ترکیه است. این رقابت­ها مقدمه­ای بر انتخابات ریاست جمهوری و مجلس ترکیه به شمار می­آید؛ دولت اردوغان که به واسطه همراهی با غرب در پرونده سوریه و فشار بر محور مقاومت با انتقادات شدیدی روبرو است.

رجب طیب اردوغان؛ نخست وزیر ترکیه

در این دور از رقابت­ها حزب عدالت و توسعه با 47 درصد آراء توانست از رقیبان خود پیشی بگیرد. حزب جمهوری خلق، اولین حزب اپوزیسیون با کسب 28 درصد و حزب ملی گرایان ترکیه با 13 درصد آرای مردم ترکیه به ترتیب دوم و سوم شدند.[9]  شاید مهمترین دلیل کاهش محبوبیت دولت اردوغان در ترکیه، همراهی وی با سیاست­های منطقه ایالات متحده در پرونده سوریه باشد؛ نتیجه آن شد که همزمان با شکست این سیاست­ها، غرب با هدف ایجاد بحران داخلی در ترکیه پیکان حملات خود را به سوی مقامات ترک نشانه رفته و فشار را بر دولت اسلام­گرای آنکارا تشدید نماید.

از سوی دیگر جمهوری اسلامی از کانال توسعه روابط سیاسی – اقتصادی با دولت اردوغان، ضمن مذاکره با دولت وی در خصوص پرونده سوریه، نتایج همراهی با غرب را به دولتمردان ترک گوشزد نمود. پس فروکش کردن بحران سوریه می­توان امیدوار بود که دولت اردوغان در سیاست­های خود در همراهی با غرب تجدید نظر کرده و سیاست مستقل تری را در پیش گیرد.  

انتخابات سوریه و حفظ محور مقاومت

سوریه نیز پس از پشت سرگذاشتن دوران سخت مبارزه با مداخله­گری خارجی و تروریسم، موفق شد تا در موعد مقرر انتخابات ریاست جمهوری را برای انتخاب رئیس جمهور آینده این کشور برگزار کند. سوریه در شرایطی به استقبال اولین انتخابات خود بعد از آغاز جنگ با گروه­های تکفیری رفت که بیشتر کشورهای غربی مدافع دموکراسی تمایل به برگزاری انتخابات در سوریه نداشتند.

در این رقابت سیاسی سه تن از چهره­های برجسته و سیاستمداران شناخته شده سوری پا به عرصه انتخابات گذاشتند. ماهر عبدالحفیظ حجار یکی از سه نامزد انتخابات ریاست جمهوری بود؛ وی همزمان با آغاز بحران سوریه در سال 2012 بار دیگر به عنوان نامزد فهرست جبهه ملی برای تغییر و آزادی سوریه در انتخابات پارلمانی این کشور شرکت کرد و پیروز شد و از آن زمان تا کنون به عنوان نماینده حلب در پارلمان سوریه فعالیت دارد. حسان عبدالله النوری در دوره کنونی ریاست طرح ملی مدیریت و تغییر در سوریه را برعهده دارد و سومین نامزد انتخاباتی، بشار حافظ اسد رئیس جمهوری کنونی سوریه بود.[10]

نتایج این دور از انتخابات ریاست جمهوری سوریه از پیروزی قاطع بشار اسد حکایت می­نمود. پیشتر تحلیلگران سیاسی نیز پیش­بینی کرده بودند که بشار اسد به دلیل موفقیت در حفظ حکومت و تمامیت ارضی سوریه، سرکوب کروهگ­های تکفیری مورد حمایت غرب و ایستادگی در محور مقاومت، بیشترین شانس را برای پیروزی دارد؛ شاید به همین دلیل دولت­های غربی چندی قبل با پذیرش موقت اسد، خواهان تعویق برگزاری انتخابات در این کشور شدند.

جمع­ بندی

هر چند تنور انتخابات در منطقه همچنان داغ است و نتایج انتخابات برخی کشورها هنوز به طور رسمی اعلام نشده و یا به مرحله نهایی نرسیده است. با این وجود دیدبان معتقد است روند تحولات جاری در این کشورها نشان از آن دارد که جریان­های نزدیک به جمهوری اسلامی با رای ملی توانسته اند قدرت سیاسی را در دست بگیرند. اهمیت این نکته آنست که گرایش ملت­ها به گزینه نزدیک به ایران و روگردانی از نامزدهای مدنظر دولت آمریکا در شرایطی است که خط تخریب علیه جمهوری اسلامی در رسانه­ های غربی با شدت بیشتری عمل می­کند.